Περιοδικό ΖΥΓΟΣ
Δεν έχουν
περάσει πολλά χρόνια που δύο πειραϊκά περίπτερα-πρακτορεία τύπου-λειτουργούσαν
στην πόλη του Πειραιά. Το ένα βρίσκονταν μέσα στον Ηλεκτρικό Σταθμό του Πειραιά
(στην αρχή ήταν μέσα σε «κουβούκλιο») και λίγα χρόνια πριν κλείσει ο κλειστός
χώρος που στεγάζονταν καταργήθηκε και έγινε υπαίθριο. Σε έναν μεγάλο πάγκο
πωλούνταν τα διάφορα έντυπα, περιοδικά, εφημερίδες, βιβλία κλπ. Το δεύτερο
περίπτερο-πρακτορείο τύπου που θυμάμαι, βρίσκονταν στην πλατεία Κοραή απέναντι
από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στην γωνία των δύο λεωφόρων, Ηρώων Πολυτεχνείου
(παλαιά Βασιλέως Κωνσταντίνου) και της νυν Βασιλέως Γεωργίου. Τις δεκαετίες
αυτές, λειτουργούσε ακόμα ο κινηματογράφος Αττικόν στην αριστερή πλευρά του
περιπτέρου οδός Αγίου Κωνσταντίνου. Από την πλευρά της λεωφόρου βρίσκονταν το
γνωστό εμπορικό κατάστημα των Αδερφών Πανάγου που πωλούσε κλωστές, βελόνες και
μαλλί για πλέξιμο. Λειτουργούσε επίσης, η κινηματογραφική αίθουσα του Χάϊ Λάιφ
στην οδό Καραϊσκου, και στην διασταύρωση με την Β. Γεωργίου βρίσκονταν το
γνωστό ζαχαροπλαστείο Ακροπόλ που στο πάνω μέρος της γνωστής γωνιακής
πολυκατοικίας, βρίσκονταν οι τεχνικές ναυτικές σχολές Πυθαγόρας του πολιτευτή
Ιάκωβου Μαρκοζάνη. Το Ακροπόλ μαζί με το άλλο γνωστό ζαχαροπλαστείο, την
παραδοσιακή Στάνη που λειτουργεί ακόμα στο ίδιο σημείο-δίπλα στο Δημαρχείο
Πειραιά, ήταν τα φημισμένα στέκια των Πειραιωτών. Στα μέρη αυτά, σύχναζε θα
λέγαμε, η «καλή κοινωνία» του Πειραιά και όχι μόνο. Συζητιούνταν όλα τα
πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της πόλης, κλείνονταν συμφωνίες, διαμορφώνονταν
οι νέες εξελίξεις της πειραϊκής πολιτικής σκηνής. Γνωστό και φημισμένο
ζαχαροπλαστείο ήταν επίσης του Χαραμή στην πλατεία Τερψιθέας, με ωραία γλυκά
και βουτήματα. Και γιαούρτι με μέλι και άλλα γλυκά ταψιού και κουταλιού,
γεύονταν οι πειραιώτες στο κούτσικο καφεζαχαροπλαστείο που υπήρχε στην οδό
Δευτέρας Μεραρχίας με διασταύρωση Θεμιστοκλέους, κάτω από την έπαυλη του
Στρίγκου-Γαλλικό Ινστιτούτο. Σήμερα ιδιοκτησία της Βιβλιοθήκης του Ιδρύματος
Αικατερίνης Λασκαρίδης. Όλοι γνωρίζαμε
όλους. Όλοι συναντούσαν όλους. Η πειραϊκή πιτσιρικαρία είχε άλλα στέκια και
μέρη συνάντησης και διασκέδασης, πχ. στο λιμάνι της Ζέας στην καφετέρια του
Παπασπύρου στην οδό Γρηγορίου Λαμπράκη γωνία-στο Αυγό-(εκεί που έδωσε ραντεβού
η Αλίκη Βουγιουκλάκη με τον πειραιώτη ναύτη Δημήτρη Παπαμιχαήλ) λίγο πριν
συναντήσει την παραλιακή Θεμιστοκλέους, και τα άλλα πέριξ καφέ, όπως του
Μπολέτση, τα διάφορα κλαμπάκια και ντίσκο της εποχής που γίνονταν πανζουρλισμός.
Υπήρχαν και τα στέκια που σύχναζαν οι νιόβγαλτες πειραιωτοπούλες και όχι μόνο,
όπως το Ροζέ Κλαίρ, το Νατζά κ. ά. Υπήρχαν τα Ταβάνια, το θρυλικό Καστέλο και
καμιά δεκαριά άλλα μπαράκια, όπως η Μονρόε, το Τετ α Τετ που σύχναζαν οι
αναζητούντες πονηρές και εξτρίμ ερωτικές περιπέτειες. Για τους πιο τολμηρούς
και ριψοκίνδυνους υπήρχε ο Άνεμος και τα άλλα μπαρ της Τρούμπας.-Ο γράφων,
μέχρι τα μέσα περίπου της δεκαετίας του 1990 συναντούσε παπατζήδες στην λεωφόρο
Μιαούλη στο λιμάνι. Πειραιώτες που πάνω σε έναν αναποδογυρισμένο ντενεκέ
έπαιζαν ζάρια κοινός μπαρμπούτι και με τραπουλόχαρτα τον παππά.-Μέρη που
συναντούσες όλο τον καλό και γνωστό κόσμο της Αθήνας και άλλων περιοχών, που
άκουγαν και ξανάκουγαν το Υπάρχω με την φωνή του Στέλιου Καζαντζίδη και λιγουρεύονταν
τα άλκιμα πειραϊκά νιάτα. Οι τότε πειραιώτες, γνώριζαν να χαίρονται την ζωή
τους. Τίποτα δεν πήγε χαμένο από τις πολλαπλές και ποικίλες εμπειρίες της ζωής.
Η Αμέρικαν πίτσα ήταν για τους ξενύχτηδες, που γεύονταν εκτός από την πίτσα με
μανιτάρια και τις πλούσιες μακαρονάδες με την κόκκινη σάλτσα. Ξενυχτάδικο ήταν
και το γνωστό πατσατζίδικο απέναντι από την εκκλησία της Ευαγγελίστριας που
έμενε ανοιχτό όλη την νύχτα, και κοιμόσουν συνήθως με συντροφιά τα πρωινά μετά
το σκορδόξιδο. Η ντίσκο Μπουμπ-μπουμ διοργάνωνε σχολικά πάρτι ξέφρενων χωρών με
τα φωτορυθμικά των ταβανιών, αυτές οι μεγάλες κρυστάλλινες μπάλες να φωτίζουν
τους ρυθμούς της ντίσκο που χόρευαν οι νέοι με την καμπάνα παντελόνι, το
ψηλοτάκουνο σκαρπίνι και το ανοιχτό πουκάμισο αλλά Τζων Τραβόλτα. Το μπαρ
Διαχρονικό μάζευε τις εφηβικές και νεανικές δυνάμεις του Πειραιά που
διασκέδαζαν, χόρευαν, φλέρταραν, άκουγαν μουσική ροκ, έπιναν το γνωστό ισπανικό
κρασί σαγκρία με τα κομμάτια μήλο, συζητούσαν για ότι μπορεί να φανταστεί
κανείς όπως κάνουν πάντα και παντού οι έφηβοι και οι νεολαίοι κάθε εποχής.
Μαθαίνουν να τιτιβίζουν στην αρχή πριν αρχίσουν να μπουσουλάνε κατόπιν από τα
βάρη της ζωής. Επί της λεωφόρου Ηρώων Πολυτεχνείου εκεί που βρίσκεται σήμερα
ιδιωτική τράπεζα και παραδίπλα γνωστό πολυκατάστημα ηλεκτρικών ειδών,
βρίσκονταν και πάλι οι τεχνικές σχολές Πυθαγόρα. Μέχρι πρόσφατα, επί της
λεωφόρου Πολυτεχνείου και δίπλα στην Ιωνίδειο Πρότυπο Σχολή, λειτουργούσε το
γνωστό εμπορικό κατάστημα ανδρικών ειδών των αδελφών Ανδριανόπουλοι.
Απαγορευμένες τιμές για κοστούμια και είδη αντρικής ένδυσης, για άτομα της μη
αστικής τάξης της πόλης. Στην πλατεία στεγάζονταν για ένα μικρό διάστημα και
μέρος της πινακοθήκης του Δήμου. Στην πλατεία Κοραή δέσποζαν και οι δύο
ταμπέλες των φροντιστηρίων αγγλικών, του Παπαηλιού και του Στρατηγάκη κοντά και
η σχολή για εκ μάθηση γραφομηχανής η Didacta, και ασφαλώς, εκτός από το εμβληματικό Δημοτικό
Θέατρο κυριαρχούσε η εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου. Γνωστή σχολή αγγλικών
ήταν και αυτή του Βελουδάκη επί της Γεωργίου απέναντι από τον Τινάνειο Κήπο.
Τότε, η Δημοτική Βιβλιοθήκη του Δήμου βρίσκονταν στους πάνω ορόφους του
Δημαρχείου πριν αποκτήσει το σύγχρονο δικό της κτίριο, και το Ιστορικό Αρχείο
της Πόλης στεγάζονταν σε αίθουσες του Δημοτικού Θεάτρου, η είσοδος βρίσκονταν
επί της Β. Γεωργίου, εκεί που και σήμερα υπάρχει στάση λεωφορείων, πριν
στεγαστεί στο σπίτι του Μίμη Τραϊφόρου.
Αυτό το δεύτερο, κεντρικό περίπτερο που βρίσκονταν
απέναντι από το Δημοτικό, πωλούσε κάθε είδους ελληνικά και ξενόγλωσσα περιοδικά
και εφημερίδες καθώς και ορισμένους τίτλους βιβλίων βίπερ, φλίπερ, και άλλες
μικρού μεγέθους μάλλον λαθρόβιες εκδόσεις. Ο πειραιώτης μαθητής, φοιτητής,
φίλος των βιβλίων, ο αναγνώστης της λογοτεχνίας και των λογοτεχνικών
περιοδικών, οι άνθρωποι των γραμμάτων και της τέχνης του Πειραιά, μπορούσαν να
βρουν και να αγοράσουν από τον μικρό αυτόν χώρο ότι τους ενδιέφερε.-Ο
ιδιοκτήτης του περιπτέρου είχε αναγκαστεί από τον μεγάλο όγκο των περιοδικών
και των εφημερίδων να βγάλει έξω στο πεζοδρόμιο και πάνω στον διαχωριστικό τοίχο
που συνόρευε με τον Κήπο της πλατείας το έντυπο υλικό του, πράγμα που σου
πρόσφερε την δυνατότητα να το ξεφυλλίσεις. Μπορούσες να αγοράσεις περιοδικά
όπως το Διαβάζω, το Δέντρο, τη Νέα Εστία, τις Τομές του Δημήτρη Δούκαρη, το
Ιδεοδρόμιο του Λεωνίδα Χρηστάκη, το περιοδικό Ιστορία, το ιστορικό περιοδικό
Τότε, το Θέατρο του Κώστα Νίτσου, το εικαστικού ενδιαφέροντος ιλουστρασιόν
περιοδικό Ζυγός και διάφορα άλλα. Σε αυτό το περίπτερο και σε εκείνο μέσα στον
Ηλεκτρικό Σταθμό αγόρασα για πρώτη φορά το περιοδικό ΖΥΓΟΣ.
Οφείλουμε
να υπενθυμίσουμε, ότι το εικαστικού ενδιαφέροντος σοβαρό, χρήσιμο και αξιόλογο
αυτό περιοδικό ο ΖΥΓΟΣ, κυκλοφόρησε σε δύο χρονικές περιόδους. Στην πρώτη του
περίοδο, το σχήμα του ήταν μεγαλύτερο σε μέγεθος, σε στιλ εφημερίδας και ολιγοσέλιδο-έχω
συναντήσει σε παλαιοπωλεία αρκετά τεύχη του. Την δεύτερη περίοδό του γνώρισα, αγάπησα,
αγόρασα και διάβασα. Οι δικές μας νεότερες γενιές ελλήνων, καταρτίστηκαν και
αγάπησαν τις εικαστικές τέχνες και μέσω της ανάγνωσης του ΖΥΓΟΥ. Μπορούμε να ισχυριστούμε
ότι η αισθητική μας διαμορφώθηκε από το περιοδικό αυτό, εκτός από τις
επισκέψεις μας σε αίθουσες τέχνης, μουσεία, γκαλερί, και φυσικά από τα τεύχη των
τόμων που κυκλοφορούσαν στο εμπόριο της σειράς ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ. Πέντε
ογκώδεις τόμοι με την ελληνική ζωγραφική και γλυπτική παραγωγή και έξι της
ξένης των εκδόσεων Μέλισσα. Δεν γνωρίζω άλλους τίτλους εικαστικών περιοδικών
που να κυκλοφόρησαν εκείνη την περίοδο-αργότερα κυκλοφόρησε η εφημερίδα Τα Νέα
της Τέχνης και το ΑΡΤ- ώστε να τους μνημονεύσω, ενημερωνόμασταν τότε για θέματα
τέχνης, από τις αντίστοιχες σελίδες των εφημερίδων και των τελευταίων σελίδων
ορισμένων λογοτεχνικών περιοδικών. Θα πρέπει να μνημονεύσουμε ότι στον πειραϊκό
χώρο υπήρχε η Αίθουσα Τέχνης του Παυλόπουλου, η αίθουσα του ΝΩΕ που
διοργανώνονταν διάφορες εκθέσεις, ορισμένες άλλοι ιδιωτικοί χώροι και φυσικά, το
φουαγιέ του Δημοτικού Θεάτρου. Ο κυρός ποιητής και συγγραφέας Κώστας Θεοφάνους
είχε συνάξει σε πρώτες μελέτες του την αρχική μαγιά των πειραιωτών ζωγράφων, ο
δε καθηγητής Μανόλης Βλάχος είχε κυκλοφορήσει τις μελέτες του για τον
θαλασσογράφο Ιωάννη Κούτση και τον καραβογράφο Κωνσταντίνο Βολανάκη. Στο παλαιό
και πάντα φιλόξενο αρχοντικό του Στρίγκου καθώς και στην αίθουσα του Γερμανικού
Ινστιτούτου παραδίπλα διοργανώνονταν εκθέσεις ζωγραφικής. Σε πολλές από αυτές
τις εκθέσεις, αναδρομικές ή μη, αναδείχθηκαν θέλω να πιστεύω, οι νεότερες
εικαστικές δυνάμεις της πόλης. Παρουσίασαν τα έργα τους νεότεροι πειραιώτες
δημιουργοί. Γυναικείες και αντρικές παρουσίες που εξακολουθούν ακόμα να
δημιουργούν.
Παλαιότερα, είχα συγκεντρώσει αρκετά τεύχη του
ΖΥΓΟΥ. Στην βιβλιοθήκη μου έχουν απομείνει ακόμα ορισμένοι τίτλοι που
αποδελτιώνω.
Ο ΖΥΓΟΣ είχε μέγεθος μεγάλου περιοδικού, το μέγεθός
του ήταν 20,5 Χ 27,5, είχε 94 σελίδες συμπεριλαμβανομένων των σελίδων με τις
έγχρωμες και ασπρόμαυρες ολοσέλιδες διαφημίσεις και, η τιμή του κυμαίνονταν από
100 έως 200 παλαιές δραχμές. Τα εξώφυλλά του κοσμούσαν πίνακες γνωστών
εικαστικών και πρόσωπα, εικόνες που αφορούσαν το ανάλογο θέμα αφιέρωμα του
τεύχους. Πχ. φιγούρα Καραγκιόζη, εικόνα του Φώτη Κόντογλου, νεκρή φύση από
πίνακα του Παύλου Μοσχίδη, λιθογραφία του Τάκη Κατσουλίδη κ. ά. Στα πρώτα τεύχη
του περιοδικού εκτός από τον κεφαλαιογράμματο τίτλο στο πάνω μέρος μέσα σε
παράλληλες γραμμές, αναγράφονταν και οι λέξεις αρχιτεκτονική-πλαστικές τέχνες-διακόσμηση.
Ο αριθμός του τεύχους, ο μήνας και η χρονιά καθώς και η τιμή του. Στα επόμενα
τεύχη του δημοσιεύονταν μόνο ο τίτλος (στο κάτω μέρος) οι μήνες και η χρονιά
έκδοσης. Στο οπισθόφυλλο υπήρχε συνήθως μια εμπορική διαφήμιση πχ. έπιπλα
διακόσμηση interpan,
ή φωτογραφία Αναμνηστικό της Έκθεσης του Πάνου Βαλσαμάκη στην Galerie ΖΥΓΟΣ,
ή διαφήμιση του έργου ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΖΩΓΡΑΦΟΙ (75 μεγάλοι ζωγράφοι στην πινακοθήκη
σας…) κλπ. Στην άσπρη κόχη του περιοδικού αναγράφονταν ο τίτλος και ο αριθμός
του τεύχους. Το περιοδικό ήταν δίμηνο. Στην μέσα δεύτερη σελίδα μετά τα
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ, αναφέρονταν τα στοιχεία του περιοδικού, μια προσφορά του
περιοδικού για αγορά των πρώτων τευχών σε χαμηλή τιμή για τους αναγνώστες του
μαζί με μια λιθογραφία του Γιώργου Βακιρτζή ή του Νίκου Χουλιαρά, ή του Δημήτρη
Μυταρά και τα πληροφοριακά στοιχεία τα σχετικά με τον εκδότη και την έκδοση με
κεφαλαιογράμματα.
ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1955. ΕΝΑΡΞΗ ΝΕΑΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: ΑΠΡΙΛΙΟΣ
1973. • ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ-ΕΚΔΟΤΗΣ- ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΕΩΣ: ΦΡΑΝΤΖΗΣ Κ. ΦΡΑΝΤΖΙΣΚΑΚΗΣ,
ΟΔΟΣ ΚΑΛΟΜΕΝΟΠΟΥΛΟΥ 11, ΝΕΟ ΨΥΧΙΚΟ. • ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ: ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΦΡΑΝΤΖΙΣΚΑΚΗ. •
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΥΠΟΓΡΑΦΕΙΟΥ: ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΤΑΜΠΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ ΠΑΠΑΓΟΥ 108
ΖΩΓΡΑΦΟΥ. • ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΙΑΣ ΚΑΡΑΜΠΑΤΣΑΚΗΣ Ε.Ε. ΓΡΑΦΙΚΑΙ ΤΕΧΝΑΙ ILMAK, ΟΔΟΣ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 36, • MONTAGE: ΑΛΕΚΟΣ ΒΕΝΤΟΥΡΗΣ. •
ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΝΤΕΚΟΠΟΥΛΟΣ-ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ, ΙΩΝΙΑΣ 25, ΑΝΩ ΚΑΛΑΜΑΚΙ. • ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ,
«ΧΑΡΤΟΤΕΧΝΙΚΗ» Ο. Ε., ΟΔΟΣ ΣΑΡΡΗ 40. • ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΕΤΗΣΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΔΡΧ. 500.
ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Κ.Λ.Π. ΔΡΧ. 1000- ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ 25 $ ΓΡΑΦΕΙΑ: ΟΔΟΣ ΔΙΟΧΑΡΟΥΣ 13-15,
ΠΕΡΙΟΧΗ «ΧΙΛΤΟΝ» Τ.Τ. 508. ΤΗΛΕΦΩΝΑ 72.92.72. ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ
Κάθε τεύχος είχε αρκετές σελίδες με διαφημίσεις
άμεσου ενδιαφέροντος με τα περιεχόμενα του περιοδικού ή καθαρά εμπορικές. Πολλά
του τεύχη κυκλοφόρησαν μέσα σε μια λεπτή διάφανη «θήκη».
Ας δούμε τα περιεχόμενα των 13 τευχών που έχουν
διασωθεί στην βιβλιοθήκη μου:
•
τεύχος 20/5,6, 1976, δρχ. 100
Εξώφυλλο: «Παλληκάρι». Φιγούρα του καραγκιοζοπαίχτη
Βασίλαρου.
-Σχόλια της Σύνταξης
-Γιάννη Τσαρούχη, Νύν κι αεί ή ποτέ πιά
Γιάννη Τσαρούχη, Ποιήματα-1935
-Γιάννη Τσαρούχη, Σκέψεις για την Αγιογραφία
-Νίκης Λοϊζίδη, Σαράντης Καραβούζης
-Γεωργίας Α. Δρακοπούλου, Η Μεξικάνικη Αναγέννηση
-Νίκου Κ. Μουτσόπουλου, Τούνεζι: Στα άντρα των
κουρσάρων
-Διονύση Φλάμπουρα, Το Παγκόσμιο Θέατρο Σκιών
-Φώφης Τρέζου, Η άλλη όψη του νομίσματος
-Ίωνος Δραγούμη, Οι περιπέτειες ενός ταπεινού
-Αριστείδη Γιαγιάννου, Τα εικαστικά του Καραγκιόζη
-Μάρκου Ζαρίκου, Καμπουρομακρυχέρης κι όχι
Καραγκιόζης
-Της Συντάξεως, Χαρακτικά της Αναστασίας Σερεμέτη
-Της Συντάξεως, Το χρονικό των εκθέσεων
Σημείωση:
στο τεύχος αυτό μας δίνεται η πληροφορία ότι στην
Ιταλία εκείνη την περίοδο διοργανώνεται έκθεση του BALTHUS ΚΑΙ
ΤΣΑΡΟΥΧΗ, στην galleria
il
gabiano,
μαζί με έργα των Guccione,
Morgan,
Kopp,
Attardi,
Tornabuoni
και ζωγράφων του σοβιετικού ρεαλισμού.
Στο σχόλιο της σύνταξης, «Επί τόπου των έργων»,
αναφέρεται στην κτιριακή εμφάνιση της Εθνικής Πινακοθήκης.
Στο κείμενο «Νυν και αεί ή ποτέ πια» ο πειραιώτης
δάσκαλος και σοφός γέροντας μας δίνει στιγμές της σταδιοδρομίας του. Μια
περιδιάβαση σε σημαντικές στιγμές της καλλιτεχνικής του σταδιοδρομίας.
Στα «Ποιήματα-1935» από «τα ποιήματα της
πνευματικότητας» αντιγράφω:
«Ένας άνθρωπος έστησε μια πνευματικότητα κοντά στη
θάλασσα. Ήταν από τσίγκο, σ’ ένα τελάρο ξύλινο, βαμμένο με λαδομπογιά. Το βράδυ
την έρριξε ο αέρας και σκότωσε έναν περαστικό».
Η Νίκη Λοϊζίδη ιστορικός της Τέχνης μας μιλά για την
δουλειά του Σαραντή Καραβούζη που μετά την γκαλερί “Coard” θα παρουσιάσει έργα του στην
«Ώρα». Ωραίος ζωγράφος, αδρές πινελιές καθαρά σχήματα ζωντανά, θέματα οργανικά
σχεδιασμένα μέσα στο πλαίσιο.
Η αρχαιολόγος Γεωργία Α. Δρακοπούλου μας μιλά για
την Μεξικάνικη Αναγέννηση μέσα από τις τοιχογραφίες του Ριβέρα, του Ορόσκο και
του Σικουέριος. Επαναστατικοί όγκοι σωμάτων μιας άλλης εποχής. Εποχής
κοινωνικών αναταράξεων και παθιασμένων ιδεολογιών στην λατινική αμερική.
Ο αρχιτέκτονας και καθηγητής πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης γράφει για την επιβίωση της Μεδίνας της Τύνιδας. Παραδοσιακοί
οικισμοί και δρόμοι μιας άλλης ατμόσφαιρας. Χαλιά και εσωτερικές διακοσμήσεις
σπιτιών.
Απόσπασμα από μελέτημά του για την τέχνη των σκιών
παρουσιάζει ο Διονύσης Φλάμπουρας. Ωραίες φιγούρες από το θέατρο των σκιών της
Ιάβας.
Το ανατρεπτικής πνοής και δεικτικό της νεοελληνικής
μας αισθητικής και νοοτροπίας κείμενο του Ίωνος Δραγούμη, προσπαθεί να
επαναξιολογήσει μερικές σταθερές της λαϊκής τέχνης του Καραγκιόζη. Να μας
μιλήσει για την αυθεντικότητά του και την λαϊκή του αλήθεια και παρουσία μια
αλήθεια βιωμένης ζωής και τέχνης ξεκομμένη από το βάθρο που την ανέβασε μερίδα
των ελλήνων διανοουμένων και καλλιτεχνών στην χώρα μας. Μιλά για την πηγαιότητα
της ίδιας της τέχνης του Καραγκιόζη και αυτήν της ζωής των Καραγκιοζοπαιχτών.
Ένα κείμενο που θα μεταφέρω στο μπλοκ, σαν χαρακτηριστικό παράδειγμα ίσως μιας
κάποιας «φραγκολεβαντίνικης» νοοτροπίας όπως θα έγραφε και ο παλαιός
συνονόματός του, ο θρυλικός Ίδας, με την πολιτική και διπλωματική του ελληνική
πανουργία. Που χάθηκε πρόωρα αλλά το έργο του καπηλεύονται πολλοί.
• τχ. 21/7,8, 1976, δρχ. 100
Εξώφυλλο από κεραμικό του Πάνου Βαλσαμάκη
-Της σύνταξης, Η τεχνική της κεραμικής: Μέθοδοι και
υλικά
-Ελένη Πίταρη-Μαγιολέττι, Θέματα του 21 σε γαλλικές
πορσελάνες
-Κ. Γουργιώτη, Πιάτο με την προτομή του Βενιζέλου
-Π. Κρυσταλλίδη, Η ισλαμική τέχνη και τα
πετροδολλάρια
-Της συντάξεως, Σχόλια και Ένας πακτωλός από παλιά
έπιπλα
-Άγγελος Δεληβοριάς, Στα χνάρια της παραδοσιακής
Κεραμικής
-Αγγελικής Βαβυλοπούλου-Χαριτωνίδου, Το Μουσείο
Ελληνικής Λαϊκής Κεραμικής
-Μαριάννα Μυλωνογιάννη, Τα πουλιά του Μηνά
-Χρύσανθου Χρήσου, Το έργο του Πάνου Βαλσαμάκη
-Ελένη Βακαλό, Για τον Πάνο Βαλσαμάκη
-Κίτσου Μακρή, Το αϊβαλιώτικο παραμύθι της φωτιάς
-Πάνου Βαλσαμάκη, Σημειώματα και στοχασμοί
- Μαρία Κοτζαμάνη, Ελένη Βερναδάκι
-Νίκου Ε. Παπαδάκη, Η νεώτερη ελληνική κεραμική
-Γιώργου Τριανταφύλλου, Ομαδική δουλειά στο «Καμίνι»
-Edmond
Jabes,
Σκέψεις πάνω στη ζωγραφική του Αριστομένη Αγγελόπουλου
-Γιώργη Μανουσάκη, Βασίλης Ζαχαράκης, ένας λυρικός
της μοναξιάς και του άγχους
-Κλειώ Νάτση, Τα χαρακτικά της NEVELSON,
-Το χρονικό των Εκθέσεων.
Σημείωση:
Το τεύχος αυτό είναι εξαιρετικό όσον αφορά το ζήτημα
της Κεραμικής Τέχνης και το έργο του Πάνου Βαλσαμάκη. Η Κεραμική Τέχνη είναι
μια πολύ σπουδαία υπόθεση και ευτυχώς, στην χώρα μας, την έχουμε πάρει στα
σοβαρά και έχουμε δημιουργήσει μάλλον παράδοση. Αυτές οι λαϊκές πορσελάνες, τα
πιάτα και τα άλλα αντικείμενα, τα σερβίτσια και τα μικρά κεραμικά, οι
τερρακκόττες που προέρχονται από την αρχαία τέχνη, ο τρόπος που πλάθεται και
ψήνεται ο πηλός είναι κάτι το μαγευτικό. Τα κεραμικά μικροαντικείμενα είναι
κοντύτερα στην ζωή των ανθρώπων, γιατί αποτελούν αντικείμενα καθημερινής χρήσης
τους πέρα από την αισθητική τους παρουσία. Η ομορφιά τους συνδυάζεται χρηστικά
μέσα στις ζωές και τον βίο των απλών ανθρώπων. Τα κεραμικά αντικείμενα γεμίζουν
τον χώρο και τον ομορφαίνουν με την παρουσία τους. Μια κεραμική ζωγραφιστή
στάμνα ή ένα ανθογυάλι με τα ζωγραφισμένα άνθια του δίνουν άλλη γοητεία στον
χώρο που είναι αφημένα.
Η δουλειά της Ελένης Βερναδάκι είναι εκπληκτική και
πρωτοποριακή έξοχο είναι και το κείμενο της Μαρίας Κοτζαμάνη.
Το κείμενο του προσφάτως χαμένου διευθυντού του
Μουσείου Μπενάκη Άγγελου Δεληβοριά ΣΤΑ ΧΝΑΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ ΤΩΝ
ΧΡΟΝΩΝ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ που είναι αφιερωμένο στην Βιργινία Ζάννα, μιλάει από
μόνο του: «Κάθε κεραμική δημιουργία γεννιέται από μια άμεση ανάγκη,
αποτυπώνοντας βιώματα και καθρεφτίζοντας την ιδιαιτερότητα του χώρου σε
συνάρτηση με το χρόνο και την κοινωνική πραγματικότητα που περιβάλλει τον
άνθρωπο…».
Έχω παρακολουθήσει εκθέσεις με το έργο του Πάνου
Βαλσαμάκη που θεωρώ σημαντικό και έξοχο, τόσο το έργο του που απεικονίζει
μυθικά θέματα, όσο και τα σύγχρονά του. Ένα εργαστήριο χρωμάτων και λαϊκών
σχεδίων. Σύγχρονων τεχνοτροπιών όπως είναι η περίοδος των Πολιτειών του αλλά
και κατόπιν. Αυτός ο συνδυασμός λαϊκής αφήγησης και «κυβιστικής» εικόνας.
Δηλαδή γεωμετρικές συνθέσεις με καμπυλώτητες και απαλά χρώματα, ζεστά χρώματα
γυναικών και νεκρής φύσης. Πλάθει τόσο ισορροπημένα το πυρίμαχο υλικό
προσδίδοντάς του φυσικότητα, ρωμαλέα εμφάνιση και μια εσωτερική δύναμη που
πηγάζει από το ίδιο το υλικό. Ο Βαλσαμάκης αφήνει το υλικό του να εξιστορήσει
την δική του πλασμένη ιστορία. Το συνοδεύει με απαλές γραμμές, διακριτικούς
χρωματισμούς, αναδεικνύει την μορφή που κρύβεται μέσα του. Μνημειακά θα γράφαμε
έργα, μικροαντικείμενα ή μεγάλες συνθέσεις που κέρδισαν το στοίχημα με τον
χρόνο. Αν θυμάμαι σωστά έχουμε δει έργα του και στον Πειραιά.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το κείμενο της ποιήτριας
και διευθύντριας της σχολής Βακαλό, Ελένης Βακαλό. Μιας τεχνοκριτικού με μεγάλη
πείρα και σοφία, οξύ βλέμμα και σαφήνεια στην έκφρασή της κριτικής της.
Τα κείμενα του Κίτσου Μακρή τα διαβάζαμε στην
κυριακάτική εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ και κατόπιν σε βιβλίο και άλλες του εργασίες.
Σπουδαίος άνθρωπος, σημαντικές παρατηρήσεις και συσχετισμοί, φοβερές εργασίες.
Άραγε, τον διαβάζει κανείς σήμερα; Αναζητά τα κείμενά του ή τα βιβλία του, ή
είναι κλεισμένα μέσα σε ράφια βιβλιοθηκών. Ένας Βολιώτης με μεράκι και
ειλικρινή αγάπη για την λαϊκή παράδοση.
Είτε είναι ασπρόμαυρη είτε πολύχρωμη η δουλειά του
Αριστομένη Αγγελόπουλου μου αρέσει, έχει την δική της χάρη και χρωματική
ομορφιά.
Τα έργα του κρητικού Βασίλη Ζαχαράκη, τα λάδια του
και οι ακουαρέλες του αν δεν κάνω λάθος φέρνουν αμυδρά στην σκέψη μας-τηρουμένων
των σχετικών αναλογιών και τεχνοτροπιών-τον Φράνσις Μπέηκον και τα
παραμορφωμένα πορτραίτα του. Το άγχος και η σύγχρονη μοναξιά του ανθρώπου
δίνονται από έναν μεσόγειο και έναν δυτικό καλλιτέχνη με το δικό τους στίγμα ο
καθένας.
Αν θυμάμαι καλά, την ίδια περίοδο πρωτοείδα δουλεία
του Κώστα Τσόκλη. Τότε ήταν η εποχή των κουβάδων και όχι των πετρών που
κινδύνευες να σε πλακώσουν, καθώς έβγαιναν από το ζωγραφικό πλαίσιο.
• Διπλό
τεύχος 22-23/9,12, 1976, δρχ. 150
Το εξώφυλλο κοσμεί λεπτομέρεια της «Η μεγάλη
νατύρ-μόρτ» του αγαπημένου Παναγιώτη Τέτση
-Ελένη Πίταρη-Μαγιολέττι, Το εμπόριο των έργων
τέχνης και οι πλειστηριασμοί
- Της σύνταξης, μετάλλια: λίγα για την ιστορία και
την τεχνική τους. Και Σχόλια
- Άγγελος Δεληβοριάς, Παναγιώτης Τέτσης. Η αλήθεια
του συναισθήματος και το συναίσθημα της αλήθειας στη δουλειά του
-Στέλιος Λυδάκης, Πάρις Πρέκας. Είκοσι χρόνια
αρχιτεκτονικής διακόσμησης
-Άλκη Χαραλαμπίδη, Γνωριμία με το έργο του γλύπτη
Καμπαδάκη
-Έφη Φερεντίνου, μας μιλά για την Άλεξ Μυλωνά.
Φόρμες-προτάσεις για αρχιτεκτονική
-Ο Κεραμιστής και Γλύπτης Γιώργος Χουλιαράς γράφει
το ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ με την ευκαιρία της πρώτης ατομικής του έκθεσης στις
«Νέες Μορφές»
- Η Νέλλη Μυσιρλή, γράφει το Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΑ
- Και ο Μιχάλης Γεωργάς μας μιλά για το ΠΩΣ ΒΛΕΠΕΙ Ο
ΙΔΙΟΣ ΤΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ
-Δημήτρης Σακελλίων, Ψάχναμε για κριτική…
(παρουσίαση πέντε νέων ζωγράφων)
-Πέτρος Μακρής, ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ τα
«Λιανοτράγουδα» του Ρίτσου από τον Δημήτρη Παπαγεωργίου
-Διονύσης Φλάμπουρας, ΤΑ ΤΡΑΠΟΥΛΟΧΑΡΤΑ στην ιστορία
και την τέχνη. Ζωγράφοι και χαράκτες που ασχολήθηκαν μ’ αυτά
-Μπεάτας Κιτσίκη-Παναγοπούλου, ΟΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΟΙ
και οι σχέσεις τους με τους κριτικούς τέχνης και τους συλλέκτες
-Κατερίνα Σπετσιέρη-Beschi, Η «ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ» ΚΑΙ Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΤΣΟΚΟΣ
-Ιωσήφ Στεφάνου, Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ
ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ
-Το χρονικό των Εκθέσεων
-Αριστείδη Γιαγιάννου, Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΠΝΟΔΟΧΟΣ
Σημείωση:
Το διπλό αυτό πλούσιο τεύχος σε θέματα και ύλη του
περιοδικού ΖΥΓΟΣ, άξιζε θα σημειώναμε την τιμή του, για την εποχή που
κυκλοφόρησε αν σκεφτούμε τα ημερομίσθια των εργαζομένων και τα μεροκάματα τους.
Το κείμενο για τα μετάλλια και οι φωτογραφίες που το
συνοδεύουν είναι εξαιρετικό. Ο άνθρωπος όταν συνειδητοποίησε ότι έχει την
δυνατότητα να παραμείνει η μνήμη του στην αιωνιότητα μέσω της τέχνης βούτηξε με
τα μπούνια θα γράφαμε στην περιπέτεια αυτή. Πέτρες, λίθοι, μέταλλο, ξύλο,
κροκάλες θαλασσινές, τείχη, κολώνες, εσωτερικά σπηλαίων, δέρματα ζώων, πάπυροι,
χαρτί, μελάνι, όλα συνηγόρησαν στην αθανασία του. Φτάνει να βρίσκονταν ο
κατάλληλος τεχνίτης, ο μαϊστορας του είδους του. Η αθανασία του ήταν
εξασφαλισμένη. Σημαντικές προσωπικότητες της αρχαιότητας, ηγετικές
φυσιογνωμίες, Θεοί και Ημίθεοι, Μυθικά πρόσωπα και στρατηλάτες απαθανατίστηκαν
πάνω σε μικρά μετάλλια ή νομίσματα. Εγχάρακτες μορφές, πρόσωπα που θα
αγνοούσαμε αν δεν είχαν διασωθεί πάνω στα μικρά στρόγυλλα νομίσματα ή μετάλλια
που τα περισσότερα έμειναν κρυμμένα, θαμμένα μέσα στο χώμα μέχρι κάποια
ανασκαφή να τα φέρει στην ιστορική επιφάνεια και να πάρουν την θέση και την
αξία τους στο χρηματιστήριο αξιών της τέχνης και της αρχαιολογίας.
Το έργο του Θαλασσογράφου Παναγιώτη Τέτση και τον
συναισθηματικό του κόσμο αναλύει ο Άγγελος Δεληβοριάς. Πριν μερικά χρόνια, το
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Άνδρο παρουσίασε έργα του και εξέδωσε λευκώματα
για τα έργο του, για μεγάλους και για παιδιά. Χαρακτηριστική η φυσική του
παρουσία σε συνεντεύξεις που παραχωρούσε, στην τηλεόραση, ήταν πάντα με
λερωμένα τα χέρια και τα ρούχα. Απαλά χρώματα έχουν τα λάδια του, χρώματα που
κυλούν στην επιφάνεια αλλά κρατούν τα μάτια σου πάνω τους. Ωραίοι συνδυασμοί
χρωμάτων και αδρά σχήματα και σχέδια με αρμονικές σκιές που δεν βαραίνουν το
εικονιζόμενο αντικείμενο.
Ο Ιστορικός Τέχνης Στέλιος Λυδάκης, που τότε
διαβάζαμε τις κριτικές του σε διάφορες εφημερίδες και έντυπα της εποχής, που
μας έδωσε εξαιρετικές εργασίες με τους τόμους των εκδόσεων Μέλισσα, μας μιλά
για την διακοσμητική τέχνη του Πάρι Πρέκα. Σημαντικός ζωγράφος που δεν χάνεται
στις μεγάλες συνθέσεις που φτιάχνει, αντίθετα αφήνει το χαρακτηριστικό στίγμα
του στα μεγάλης πνοής έργα του αλλά και στα μικρά σε μέγεθος όπως είναι οι
κορμοί των αλόγων του τα ολόγυμνα σώματα γυναικών κλπ. Φιλοτεχνήματα
χαρακτηριστικά του είδους της δουλειάς του. Οι μπρούτζινες Μάσκες του μου θύμιζαν
ορισμένες κατασκευές της Ναταλία Μελά.
Ενδιαφέρον και το μικρό σχετικά κείμενο της Άλκης
Χαραλαμπίδης για την δουλειά του γλύπτη από την επαρχία-τη Δράμα- Κυριάκου
Καμπαδάκη. Όγκοι ανθρωπίνων σωμάτων γεμάτοι καμπύλες και ρευστότητα. Συνθέσεις
σωμάτων σε γλυπτική πάνω σε ξύλο που συνοψίζουν μια φιλοσοφία ζωής ρωμαλέα με
εξπρεσιονιστικές αναφορές. Είδη τέχνης πολυτελείας διακοσμητικής χρήσης.
Στην εργασία της Άλεξ Μυλωνά ξεχωρίζει η γυναικεία
ταυτότητα, το στίγμα της γυναικείας παρουσίας που αποτυπώνεται τόσο στις με
διάφορα υλικά συνθέσεις της όσο και στην ζωγραφική της. Το πρόσωπό της είναι
μέρος των δημιουργημάτων της όπως εκείνη το επέλεξε.
Εξαιρετική η δουλειά του Μιχάλη Γεωργά όπως την
παρουσιάζει η ιστορικός της τέχνης και συγγραφέας Νέλλη Μυσιρλή. Τα τοπία του
έχουν μια αυθεντική νατουραλιστικότητα, άλλες του συνθέσεις παραπέμπουν σε
αρχαία ελληνικά αγάλματα. Καθαρά πρόσωπα, διάφανη επιδερμίδα, φωτεινό
παρουσιαστικό, εσωτερικότητα που δεν χάνεται μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Καλός
ζωγράφος. Μια ζωγραφική σαν ακροκέραμο που αγναντεύει τον χρόνο.
Είναι γνωστή η αγάπη του ποιητή της Ρωμιοσύνης για
την ζωγραφική. Πέτρες, ρίζες, βότσαλα της θάλασσας, υλικά που δεν σου γεμίζουν
το μάτι για την χρησιμότητά τους, στα χέρια αυτού του αγωνιστή ποιητή και ζωγράφου
μετατρέπονται σε τζιβαερικό κληρονομημένο μέσα σε δύσκολες ιστορικές συνθήκες.
Η ζωγραφική ήταν η παράλληλη ασχολία με την ποίηση αυτού του ακούραστου εργάτη
ποιητή, του συνεχώς εξόριστου και κυνηγημένου. Όπως και η αγάπη του για την
Μουσική. Πολλοί τίτλοι ποιημάτων του έχουν για τίτλους του μουσικούς όρους.
Μουσική ορολογία και ζωγραφική πλημμυρίζουν το ωκεάνειο ποιητικό έργο του
Γιάννη Ρίτσου. Τα χαρακτικά του Δημήτρη Παπαγεωργίου για τα Λιανοτράγουδα του
Ρίτσου έχουν μια ατμόσφαιρα όπως οι παλαιές χαλκογραφίες, κάτι από την
ατμόσφαιρα της «Ναϊφ» ζωγραφικής. Ίσως μόνο αν δεν κάνω λάθος, η γυμνότητα των
σωμάτων να σκιάζει κάπως τον επαναστατικό ρεαλισμό της συγκεκριμένης ποιητικής
σύνθεσης με τα μικρά στιχουργήματα και την φυσική εικονοποιία τους. Εικόνες
καθημερινές οικείες σε εμάς τους μεσόγειους με την μυρωδιά του κυκλάμινου να
πλημμυρίζει τους στίχους, που τόσο εύστοχα ερμήνευσε ο τραγουδιστής Γιώργος
Νταλάρας.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η έρευνα του Διονύση
Φλάμπουρα για ΤΑ ΤΡΑΠΟΥΛΟΧΑΡΤΑ. Σχέδια και χαρακτηριστικές μορφές που είναι
παγκοσμίως και διαχρονικά αναγνωρίσιμες μόνο που η μαγεία της τέχνης τους
χάνεται μπροστά στο πάθος του παίχτη για το παιχνίδι με την τράπουλα.
Εναλλακτικά υπάρχει και η τράπουλα ΤΑΡΩ.
Ακόμα και σήμερα χρήσιμο και ενδιαφέρον παρουσιάζουν
τα έργα του Ζακύνθιου Διονύσιου Τσόκο που αναπαριστούν την δολοφονία του πρώτου
κυβερνήτη της χώρας του Ιωάννη Καποδίστρια. Μιας από τις σημαντικότερες αν όχι
η σημαντικότερη πολιτική και ιστορική προσωπικότητα της Ελλάδας. Ο θάνατός του
στέρησε την χώρα από το ευρωπαικό μέλλον της. Η χώρα έχασε τον νέο Περικλή της.
Οι εικόνες έχουν ιστορική φυσικότητα, αναπαριστούν το δράμα όχι μόνο ενός
προσώπου, ενός κυβερνήτη αλλά μιας ολάκερης χώρας. Τα έργα του, ιδιαίτερα
εκείνο που ο Κυβερνήτης βρίσκεται λαβωμένος, νεκρός μπροστά στην εκκλησία δεν
είναι τολμηρό αν θα σημειώναμε ότι είναι η ελληνική εκδοχή της Πιετά. Η Ελλάδα
κρατά το νεκρό τέκνο της που έκτοτε δεν κατόρθωσε να ανορθωθεί τελειωτικά. Ένα
σύγχρονο των ελλήνων ιστορικό άγος. Τα έργα του Τσόκου αφηγούνται
χαρακτηριστικές στιγμές των ελλήνων της περίοδο μετά την επανάσταση, πρόσωπα
θρυλικά και ηρωικά με τις τοπικές τους φορεσιές και τις ασχολίες τους.
Ξεχωρίζει και το κείμενο για την Ελληνική Καπνοδόχο
του Αριστείδη Γιαγιάννου
•
τεύχος 24/1,2,1977, τιμή 100 δρχ.
-Γεωργία Α. Δρακοπούλου, Αρχιτεκτονικές απεικονίσεις
σε αρχαία νομίσματα
-Της Σύνταξης, Σχόλια
-Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, Τα σχέδια του Γιάννη Παππά
-Αριστείδη Γιαγιάννου, Για τον ναό της Αγίας
Φωτεινής στη Μαντινεία. Έργο του αρχιτέκτονος Κ. Παπαθεοδώρου
-Νίκου Κ. Μουτσόπουλου, Εδράζεται επάνω σε Μνήμες
-Αριστόξενου Σκιαδά, Η θέασή του σε εντυπωσιάζει
-Γιάννης Τσαρούχης, Φλέβα νερού για τους διψώντες
-Κ. Παπαθεοδώρου, Στιγμή βίου απολιθωμένη
-Έφη Φερεντίνου, Ο υπερρεαλισμός του Εγγονόπουλου
-Της συντάξεως, Δεκατρία πρόσωπα «συζητούν» για τον
Σεμερτζίδη
-Γιάννη Κοντού, Τα τελετουργικά καθρεφτάκια του
Φαίδων Πατρικαλάκη
-Δημήτρη Παπαστάμου, Η ανθρώπινη μορφή στο έργο της
Καράγιαννη
-Στέλιου Λυδάκη, Η ζωγραφική του Κώστα Μαλάμου
-Μαρίας Δ. Μαυρίκου, Απόκριες στη Σκύρο
-Της Συντάξεως, Βυζαντινή Διακόσμηση. Και Το χρονικό
των εκθέσεων.
Σημεώση:
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η εργασία για τις
αρχιτεκτονικές απεικονίσεις σε αρχαία νομίσματα. Η πολεοδομία των αρχαίων πάνω
σε ένα μικρό τόσο δα νόμισμα. Φοβερές τεχνικές
Ωραία η ανάλυση της σχεδιαστικής εργασία του Γιάννη
Παππά, είχα παρακολουθήσει έκθεσή του στην Εθνική Πινακοθήκη. Γυμνά σώματα
χαρακτηριστικού ύφους και σχεδιαστικής νοοτροπίας.
Εξαιρετική και η εργασία της κριτικού της τέχνης
Έφης Φερεντίνου για τον Υπερρεαλισμό του ζωγράφου και ποιητή Νίκου
Εγγονόπουλου. Μια δυναμική εικαστική πνοή και ταυτόχρονα ποιητική που σημάδεψε
μεταγενέστερους δημιουργούς. Χρωματική πανδαισία, έντονη χρωματική κατάθεση,
πάθος σχεδιαστικό, αρμονία στην σύνθεση, θέματα δανεισμένα από την αρχαία και
νεότερη ελληνική ιστορία, αναγνωρίσιμη και αποδεκτή μορφολογία, πνεύμα
σύγχρονο, τεχνοτροπία ευρωπαϊκών προθέσεων οργανικά δεμένη με την ελληνική
παράδοση και τα σύμβολά της. Είναι ο πλέον αγαπητός υπερρεαλιστής έλληνας
δημιουργός της γενιάς του. Αντιληπτός και κατανοητός, μαγευτικός και με
αισιόδοξη διάθεση, αρρενωπός και τρυφερός ταυτόχρονα. Χαρακτηριστικές φιγούρες
σωμάτων χωρίς πρόσωπο, που ενώνουν το χθες με το αύριο. Το παραδοσιακό με το
μοντέρνο. Ένα εικαστικό πνεύμα που κρυσταλλώνει το φως και το χρώμα μέσα στο
έργο του, που χαίρεσαι να το απολαμβάνεις.
Για τον ζωγράφο Βάλια Σεμερτζίδη, συζητούν 13
πρόσωπα της τέχνης όπως πχ. Η Ελένη Βακαλό, Ο Τώνης Σπητέρης, ο Δημήτρης
Παπαστάμου, ο Ευάγγελος Παπανούτσος, ο Μαρίνος Καλλιγάς, ο Γιάννης Πετρής, ο
Ορέστης Κανέλλης και άλλοι. Εξαιρετικές οι λαδοτέμπερες του Σεμερτζίδη που
απεικονίζουν ορεινά τοπία, ορεινοπλαγιές και δάση, τοπία αγροτικά αλλά και
πρόσωπα της υπαίθρου. Μικρές τοιχογραφίες επαναστατικών τόνων και
προσανατολισμού. Ρεαλιστικές σκηνές με μήνυμα καθαρό από τις ασχολίες ανδρών
και γυναικών. Ωραίος ζωγράφος
Ειδική περίπτωση ο εικαστικός κόσμος του Φαίδωνα
Πατρικαλάκη, μικρή η αναφορά του ποιητή της γενιάς του 1970 Γιάννη Κοντού. Ο
Πατρικαλάκης μας έχει δώσει και ορισμένες
εξαιρετικές μελέτες πάνω σε ζητήματα ευρωπαϊκής ζωγραφικής.
Ο τότε διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης, Δημήτρης
Παπαστάμου μας αναλύει τον γυναικείο
εικαστικό κόσμο της ζωγράφου Ευδοξίας Ψυρροπούλου-Καραγιάννη. Ακουαρέλλες με
θρησκευτικά θέματα και πνοή. Στιγμές γυναικείες που αφηγούνται τον Επιτάφιο
Θρήνο με χαρακτηριστικό τρόπο. Αλλά και συνθέσεις με γυναικείες παρουσίες που
θυμίζουν τις τρείς χάριτες του Μποτιτσέλι, άλλες σκηνές χορού από αρχαία
τραγωδία
Μου αρέσει και η ζωγραφική του Κώστα Μαλάμου που έχω
δει. Το κείμενο του Στέλιου Λυδάκη για τον αιγυπτιώτη καλλιτέχνη είναι
χαρακτηριστικό της δουλειάς του και της φιλοσοφίας του. Ένας Αλεξανδρινός από
την πόλη που γεννήθηκε ο ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης.
• τεύχος
25/3,4,1977 δραχμές 120
Το εξώφυλλο κοσμεί «Φρουτιέρα» του Γιάννη Παρμακέλη
-Ελένη Πίταρη-Μαγιολέττι, Το εμπόριο της αντίκας
-Της συντάξεως, Άσημο(παρα)τυπίες και άλλα σχετικά.
Και Σχόλια
-Νίκου Κ. Μουτσόπουλου, «Η αρχιτεκτονική του
Παρθενώνος»
-Ελένη Βακαλό, Ζωγραφική λειτουργία (Σταύρος
Ιωάννου)
-Άλκη Χαραλαμπίδη, Στο κλίμα της σιωπής (Σ.
Μαυρομάτης)
-Γιώργου Βακιρτζή, Όραμα και «εκρήξεις» του Κ.
Βαλαβάνη
-Κωστή Δαναού, Γιάννης Παρμακέλης
-Ίωνος Δραγούμη, Βάθος και αλήθεια (Ν. Κακαδιάρης)
-Έφης Φερεντίνου, Ο κριτικός ρεαλισμός του Ψυχοπαίδη
-Νίκος Θ. Χολέβας, Αριστοτέλης Ζάχος
-Παναγιώτη Φωτέα, Οι Πομάκοι της Δυτικής Θράκης
-Άννας Γουήλ, Θρακιώτικη παραδοσιακή φορεσιά
-Κατερίνα Κορρέ, Τα ακρόπρωρα του Μουσείου
Γαλαξειδιού
-Αριστείδη Γιαγιάννου, Αυτοσχέδιοι ανεμοδείχτες
-Της συντάξεως, Το Χρονικό των Εκθέσεων
Σημείωση:
Στην σελίδα 12 του τεύχους υπάρχει ολοσέλιδη
διαφήμιση για την Galerie
Lili
στην οδό Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 3, Πλατεία Τερψιθέας Πειραιά, τηλ. 4124…
Ξεχωρίζει το κείμενο του αρχιτέκτονα-καθηγητή για
την αρχιτεκτονική του Παρθενώνος, ένα ακόμη τιτάνιο έργο του Αναστασίου Κ.
Ορλάνδου, «διδασκάλου και ηγεμόνα» της
ελληνικής αρχαιολογίας και αρχιτεκτονικής. Μας μιλά για το βιβλίο τόμο
πρώτο που εξέδωσε ο σημαντικός αυτός
επιστήμονας και ακαδημαϊκός.
Για τον μαθητή του εργαστηρίου του Γιάννη Μόραλη,
ζωγράφο Σταύρο Ιωάννου μας μιλά το κείμενο της Ελένης Βακαλό. Πίνακες μιας
αφηρημένης μάλλον ρυθμικής τεχνοτροπίας, που τουλάχιστον όταν πρωτοείδα έργα
του δεν τα κατανόησα. Σαν χρώματα μπερδεμένα μου φάνηκαν. Θα φταίει μάλλον η άγνοιά
μου.
Αντίθετα το τοπία των τρένων και τα τραίνα του
Στέλιου Μαυρομάτη μου έδωσαν μια αίσθηση ταξιδιού και σφυρίγματος των τραίνων
γιαυτό και χάρηκα το κείμενο της Άλκη Χαραλαμπίδη.
Το κείμενο του Κωστή Δαναού, αναδεικνύει την
ανοιξιάτικη διάθεση των έργων του Γιάννη Παρμακέλη με τις φρουτιέρες του και
τους ανοιξιάτικους καρπούς του. Γλυπτικά μηνύματα με κοινωνικές προεκτάσεις.
Γιάννη Μόραλη θυμίζουν και ορισμένα έργα του Νίκου
Κακαδιάρη, και είναι φυσικό μια και προέρχεται από το εργαστήρι του.
Ο κριτικός ρεαλισμός του Γιάννη Ψυχοπαίδη είναι ότι
υποδηλώνει το κείμενο της Έφης Φερεντίνου. Ένας ρεαλισμός που πότε κινείται
μεταξύ πολιτικής επικαιρότητας και πότε μεταξύ διαφημιστικής λαγνείας των
γυναικείων στάσεων και σωμάτων.
• τεύχη
26-28/5,10,1977
Το εξώφυλλο κοσμεί «Νεκρή φύση» του Θεόδωρου
Μανωλίδη, τιμή 200 δραχμές
-Της Σύνταξης,
Υπερχθόνια καιΥποχθόνια ( με αφορμή του τάφους της Βεργίνας)
- Ανδρέα Γαβρίλη, ΠΗΓΗ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ. Η ΣΥΛΛΟΓΗ
ΚΟΥΤΛΙΔΗ ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ
-Δημήτρης Παπαστάμου, ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΓΝΗΣΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ
ΕΡΓΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
-Μιλτιάδης Παπανικολάου, ΔΕΚΑΤΡΙΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ
ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΥΖΗ
-Ντιάνας Αντωνακάτου, ΕΛΛΗΝΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΗΣ ο
Θεόδωρος Μανωλίδης, με 12 έργα, στο “Grand Palais” και τώρα στην “Galerie Ζυγος»
-Της Συντάξεως, «ΔΡΩΜΕΝΑ» του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΚΙΡΤΖΗ. Τα
ερεθίσματά του, οι σκέψεις του, οι πραγματοποιήσεις του
-Νίκου Χουλιάρα, Ο ΣΙΩΠΗΛΟΣ ΚΌΣΜΟΣ ΤΟΥ Α.
ΤΣΙΡΟΓΙΑΝΝΗ
-Διονύσης Φλαμπουράς, ΤΟ «ΒΙΒΛΙΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ» ΚΑΙ Ο
ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΡΛΑΜΟΣ, απέδωσε τέλεια με τις εικόνες του το πνεύμα του Σοφοκλή
-Ράλλη Κοψίδη, ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΓΙΑ ΖΩΓΡΑΦΟ
-Τάκη Σιδέρη, Σ. ΜΥΛΩΝΑΚΗΣ, ένας ιδεολόγος του
τοπίου
-Σίλεια Δασκοπούλου, ΣΑΡΚΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙΚΤΟΣ, για την σύγχρονη γυναίκα
-Αθηνά Καλογεροπούλου, ΕΡΩΤΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΑΛΙΑ ΤΗΣ
ΜΑΡΙΑΣ ΠΩΠ
-Βασίλης Δ. Κυριαζόπουλος, ΤΑ ΠΑΘΗ ΤΗΣ ΜΥΚΟΝΟΥ
-Της Συντάξεως, ΜΕΓΑΛΙΘΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΤΗ ΜΑΝΗ
-Μαρία Κοτζαμάνη, ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ –GALERIE ΤΟΥ
ΓΙΑΝΝΗ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
-Της Συντάξεως, Διώροφο διαμέρισμα στην Βασιλίσσης
Σοφίας, αρχιτέκτων Μιχάλης Όρρος. Και, Η ταυτότητα της Galerie ΖΥΓΟΣ.
Χώροι, λειτουργία, εκθέματα. ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ Η ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ «ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΥ» ΣΤΟ ΖΥΓΟ.
ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΑ ΜΕΣΑ ΑΠ’ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ τα εικονίσματα του
Δημήτρη Διαμαντόπουλου. Και CHANTAL ΔΕΛΑΠΟΡΤΑ,
ΤΑ ΚΕΡΑΜΕΙΚΑ ΤΗΣ ΛΙΖΑΣ ΜΠΟΤΑΣΗ-ΔΕΛΙΒΑΝΗ, με υφή και ήχο μετάλλου. Και Η
ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΜΕ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΠΡΟΣΩΠΟ απόψεις και δημιουργίες της Άννας Παπαδημητρίου.
Και, ΤΑ ΧΑΛΙΑ ΤΗΣ ΚΑΙΤΗΣ ΛΑΔΟΠΟΥΛΟΥ.
Και, Οι tapisseries του Γιώργου
Βακαλό και Gouachesμε
θεατρικά θέματα στη νέα γκαλερί “Multi”.
-Αναστασία Νεδέλκου-Σερεμέτη, ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ ΠΑΝΩ ΣΕ ΤΣΙΓΚΟ
-Αριστείδη Γιαγιάννου, Σκηνικά του Καραγκιόζη (ο δεύτερος
τόμος των εκδόσεων «ΕΡΜΗΣ»)
-Αντώνη Κ. Αντωνιάδη, ΟΚΤΩ ΠΙΝΑΚΕΣ ΤΟΥ ΛΩΡΕΝΣ στη συλλογή
Σάκη Καράβα ενός ιδιόρρυθμου Έλληνα μετανάστη της Αμερικής.
- Ο IGOR
DURISN,
χωρίς λόγια. ΈΝΑ ΓΡΑΜΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑ
Σημείωση:
«Στις 21 Σεπτεμβρίου εγκαινιάστηκε στην Εθνική
Πινακοθήκη η Έκθεση της Συλλογής Ευριπίδη
Κουτλίδη, που κληροδοτήθηκε ύστερα από τον θάνατο του ιδιοκτήτη της στο
Ελληνικό Δημόσιο… Πρόκειται κυρίως για μια σειρά από 1419 ζωγραφικούς πίνακες,
που αντιπροσωπεύουν βασικά την ελληνική τέχνη από τα μισά περίπου του 19ου
αιώνα μέχρι τις πριν από τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο δεκαετίες και ανήκουν σε 182
Έλληνες καλλιτέχνες, 66ξένους και 37 άγνωστους ή εντελώς ξεχασμένους Έλληνες
και αλλοδαπούς ζωγράφους. Η συλλογή αυτή, που καταρτίστηκε στην διάρκεια
σαράντα χρόνων (1934-1974) και περιλαμβάνει εκτός από τους Πίνακες , επίσης
σχέδια και μερικά γλυπτά, είναι αναμφίβολα μοναδική στο είδος της…» Αυτά
αναφέρει στην εισαγωγή του κείμενου ο Ανδρέας Γαβριήλ.
Σκέφτηκα
να κλείσω την αποδελτίωση αυτών των τευχών με τις χρηστικές πληροφορίες που μας
δίνει στο κείμενό του ο Ανδρέας Γαβριήλ, εις μνήμη του Ευριπίδη Κουτλίδη του δωρητή
των έργων στην Εθνική Πινακοθήκη. Η συλλογή αυτή πρόσφερε σε εμάς τους έλληνες φιλότεχνους
την δυνατότητα να χαρούμε τα έργα εκατοντάδων ελλήνων καλλιτεχνών, να σπουδάσουμε
την τέχνη τους, να μάθουμε την τεχνική τους, να απολαύσουμε το προσωπικό τους όραμα.
Οι συλλέκτες με μεράκι και πάθος για την τέχνη, αυτοί τουλάχιστον που δεν είναι
έμποροι και μεταπράτες, προσφέρουν εθνικές υπηρεσίες στην αισθητική παιδεία και
μόρφωση ενός έθνους, μιας χώρας. Γιατί έχουν την οικονομική δυνατότητα να διασώσουν
ότι η κρατική αβελτηρία και αδιαφορία ή η οικονομική ανέχεια ενός λαού δεν μπορεί
να διασώσει. Η μνήμη αυτών των ανθρώπων είναι ιερή όπως και των έργων που διασώζουν.
Στο επόμενο σημείωμα θα αποδελτιώσω τα υπόλοιπα τεύχη
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πειραιάς 9 Σεπτεμβρίου 2018
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου