Ο Μακάριος είναι
νεκρός
Του ΝΙΚΟΥ ΚΑΣΔΑΓΛΗ
Περιοδικό ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ. Λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό περιοδικό. Τόμος 15ος, τεύχος 58/ Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2002, σελ. 59-61. τιμή 6,5 ευρώ. Εκδότης-Διευθυντής Γιώργος Κορδομενίδης.
15 Ιουλίου 1974
Το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου χαλάει τον κόσμο πρωί-πρωί.
-Ο Μακάριος είναι νεκρός! Κάθε αντίσταση είναι μάταιη.
Ο κόσμος παγωμένος. Σ’ όλα τα μαγαζιά ανοιγμένα ραδιόφωνα στον σταθμό της Κύπρου. Ο ήχος στη διαπασών, για ν’ ακούγονται στον δρόμο, αφού τα μαγαζιά είναι άδεια. Στον δρόμο, παρέες-παρέες. Λίγοι κουβεντιάζουν, την ώρα που προσπαθούν ν’ αρπάξουν κάποιο νέο από τα ραδιόφωνα. Οι ελληνικοί σταθμοί εκπέμπουν τα συνηθισμένα τους προγράμματα, ακόμα κι ο Σταθμός Ενόπλων Δυνάμεων.
-Τι διάβολο! Λέει κάποιος. Γίνεται να μην ξέρουν ότι στην Κύπρο χαλάει ο κόσμος;
Τα πρακτορεία ταξιδιών δεν ξέρουν τίποτα. Κανένας δεν τους έχει ειδοποιήσει για τροποποίηση, στα βαπόρια και τ’ αεροπλάνα.
Είναι έντονο το ενδιαφέρον στη Ρόδο για την τύχη της Κύπρου. Πιστεύουμε πώς είμαστε ο δεύτερος στόχος της Τουρκίας, ευθύς μετά την Κύπρο.
Οι Τούρκοι διαμαρτύρονται συνεχώς, όπου μπορούν, επειδή υπάρχει ελληνικός στρατός στα Δωδεκάνησα. Έπρεπε να μείνουν αποστρατικοποιημένα, λέν, είναι όρος της συνθήκης ενσωμάτωσης στην Ελλάδα. Θα γινόταν εύκολη λεία σε μιά πιθανή εισβολή. Το υποδηλώνει και η υποκίνηση εθνικιστικών ταραχών στην Κύπρο, κι ο βομβαρδισμός της Τυλληρίας με ναπάλμ, στα ’64.
Υπάρχει ακόμα μιά δραστήρια και αγαπητή παροικία Κυπρίων, και δεν ξεχνούμε πώς τα Δωδεκάνησα έχουνε γνωρίσει κατοχή από διαφορετικούς κατακτητές. Ακόμα να κλείσουν τριάντα χρόνια από την ενσωμάτωσή μας στην Ελλάδα.
Καθώς περνά η ώρα, οι πρώτοι τουρίστες αρχίζουν να κυκλοφορούν. Καταλαβαίνουν πώς κάτι συμβαίνει. Δε φάνηκαν τα πούλμαν που θα τους πήγαιναν εκδρομή στη Λίνδο, μα στο ξενοδοχείο τους ησύχασαν. Δεν είναι σπουδαίο, μιά μικρή καθυστέρηση. Ακούσαν όμως πώς γίνονταν ταραχές στην Κύπρο. Υπάρχει κίνδυνος;
Τα μαγαζιά θυμούνται τη δουλειά τους, καθησυχάζουν τους ξένους. Κανένας κίνδυνος. Όπου να ‘ναι θα ‘ρθουν και τα λεωφορεία.
Μιά είδηση πέφτει σαν αστραπή. Ο ραδιοσταθμός της Πάφου μεταδίδει πώς ο Μακάριος ζει, και κατευθύνεται στην Πάφο! Τον σταθμό της Πάφου τόνε βρίσκεις στους τόσους χιλιόκυκλους.
Παρατάμε τους ξένους και τρέχουμε στα ραδιόφωνα. Δύσκολα να πιάσουμε Πάφο, ο σταθμός είναι μικρός και τον κόβουν κάθε λογής παρεμβολές. Από τις φράσεις που ακούμε συμπεραίνουμε πώς διαψεύδει τον θάνατο του Μακαρίου, που κατευθύνεται προς την Πάφο.
Ξαναπιάνουμε τον ραδιοσταθμό της Λευκωσίας, που ακούγεται καθαρά, και συνεχίζει το ίδιο τροπάρι. «Ο Μακάριος είναι νεκρός. Κάθε αντίσταση είναι μάταιη».
Δεν ξέρουμε τι να πιστέψουμε, είναι σίγουρα δουλειά της Χούντας, και δεν την εμπιστεύεται κανένας. Πάλι όμως, αναγγελία από το ραδιόφωνο;
Παίρνω το τηλέφωνο. Κάνω δεκατέσσερα τηλεφωνήματα στην Αθήνα. Διαλέγω ανθρώπους από διαφορετικούς κοινωνικούς χώρους.
Τους λέω, ο σταθμός της Πάφου μεταδίδει πώς ο Μακάριος ζει.
Πέφτουν από τα σύννεφα, δεν ξέρουν τίποτα.
-Τι τρέχει με τον Μακάριο, τέλος πάντων;
Φυσικά και δεν ξέρουν. Ούτε η Πάφος, ούτε η Λευκωσία ακούγονται στην Αθήνα.
Εξηγώ πώς αυτή τη στιγμή στην Κύπρο γίνεται πραξικόπημα, από τη Χούντα σίγουρα. Το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου μεταδίδει πώς ο Μακάριος είναι νεκρός, κι η αντίσταση είναι μάταιη. Όμως η Πάφος τους διαψεύδει.
Ζητούν περισσότερες πληροφορίες, ποιος έκανε το πραξικόπημα, κι αν ο Μακάριος ζει. Μά δεν ξέρω, πού να ξέρω; Ραδιόφωνο ακούω, κι η εμβέλειά του δεν φτάνει στην Αθήνα. Γι’ αυτό τηλεφωνώ. Παρακαλώ να κοινολογήσουν, όπως μπορούν, πώς ο Μακάριος ζει. Διστάζουνε, μοιάζει απίστευτο να ‘ναι ψεύτικη τέτοια εκπομπή.
Η ώρα έχει προχωρήσει, κοντεύει μεσημέρι. Οι τουρίστες έχουνε χαθεί, γυρίσανε στα ξενοδοχεία τους. Ένα ανθοπωλείο έχει ένα μεγάλο στερεοφωνικό συγκρότημα. Βάζει την «Ξαστεριά» με τον Ξυλούρη στη διαπασών.
Ένα μικρό αυτοκίνητο με ξαφνιασμένους τουρίστες σταματάει. Ρωτάν αν είναι ο εθνικός μας ύμνος. Τους λέμε πώς είναι παραδοσιακό τραγούδι, επαναστατικό.
Κουνάν το κεφάλι. Έχουν νοικιάσει αυτοκίνητο για να πάνε στη Λίνδο, δεν θέλουν όμως να χάσουν την επαφή με τον πράκτορά τους. Άραγε, θα τους επιστραφεί η εγγύηση πού δώσανε για τ’ αυτοκίνητο;
Έξω από το ανθοπωλείο μαζεύεται κόσμος, μήπως φανούνε χωροφύλακες. Η «Ξαστεριά» έχει γίνει το τραγούδι της αντίστασης εναντίον της Χούντας.
Η είδηση για ταραχές στην Κύπρο διαρρέει σ’ όλο τον κόσμο, όλοι οι ξένοι σταθμοί μιλάνε για πραξικόπημα στην Κύπρο, εκτός από τους ελληνικούς, που συνεχίζουν το κανονικό τους πρόγραμμα.
Ανυποψίαστοι άραγε;
Το BBC μεταδίδει πώς τουρκικά στρατεύματα αποβιβάζονται κοντά στην Κυρήνεια, για να προστατεύσουν τους Τουρκοκύπριους. Για την ώρα δεν συναντούν αντίσταση.
Αργά το μεσημέρι, στο σπίτι, δεν έχουμε αποφάει ακόμα. Χτυπάει το τηλέφωνο, ένας φίλος μου.
-Άνοιξε το ραδιόφωνο στην Πάφο, μου λέει, Γρήγορα! Μιλάει ο Μακάριος, ο ίδιος!
-Πού το ξέρεις;
-Ο ίδιος, σου λέω! Γνώρισα τη φωνή του.
Τρέχω στο ραδιόφωνο, είναι γυρισμένο στην Πάφο, τη βρίσκω αμέσως. Μια ήρεμη φωνή, ανάμεσα στις παρεμβολές και τα παράσιτα. Περισσότερο μαντεύουμε παρά ακούμε.
Πιστεύουμε πώς τον ακούμε να λέει: «Χάρη στον Θεό, έμεινα ζωντανός.»
Ξαναπιάνω το τηλέφωνο. Ένας φίλος μου έχει ειδοποιήσει τον Βάσο Μαθιόπουλο, διευθυντή της ελληνικής εκπομπής στην «Ντώυτσε Βέλλε». Ο Μαθιόπουλος αρνήθηκε να τον πιστέψει.
- Ξέρεις τι μου λές, πως ο Μακάριος ζει; Αν δεν είναι σωστό, δε με ξεπλένει το ποτάμι!
-Μά σου λέω, ο άνθρωπος που μου το ‘πε είναι σοβαρός!
-Τι σου είπε; Η Πάφος μεταδίδει την πληροφορία πώς ο Μακάριος ζει.
Φτάνει;
Η επιβεβαίωση της πληροφορίας με γεμίζει έξαψη.
-Πές στον φίλο σου στη Γερμανία, ο Μακάριος μιλάει ο ίδιος στον σταθμό της Πάφου αυτή τη στιγμή, και μπορεί να τον ακούσει.
-Από τη Γερμανία ν’ ακούσει την Πάφο; Τι λες τώρα;
Αρπάζω το ραδιόφωνο, το φέρνω κοντά στο τηλέφωνο. Μεγαλώνω την ένταση-και τα παράσιτα. Όταν το ξανασκέφτηκα, αργότερα, μέτρησα πόση καλή διάθεση μας χρειάστηκε, για ν’ αναγνωρίσουμε τη φωνή του Μακαρίου μέσα σε κείνη την κακοφωνία. Με την έξαψη της στιγμής δεν χρειαζόμασταν περισσότερα.
-Ο Μακάριος είναι! μου λέει με σιγουριά. Ξαναπαίρνω Γερμανία τώρα!
Προσπαθώ να ξαναπιάσω τα δεκατέσσερα τηλέφωνα που είχα πάρει το πρωί, Μόνο τα τέσσερα τα καταφέρνω, τα δέκα μιλάνε συνεχώς. Παρηγοριέμαι με την ελπίδα πως τα δέκα τηλέφωνα δουλεύουν δραστήρια.
Αργά το βράδυ ακούμε «Ντώιτσε Βέλλε». Μεταδίδει την πληροφορία, κάτοικοι της Ρόδου ισχυρίζονται πώς άκουσαν τον ίδιο τον Μακάριο να μιλάει από τον ραδιοσταθμό της Πάφου.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΣΔΑΓΛΗΣ.
Ιουλιανή μνήμη του 1974
Αντέχεις σήμερα καθώς διανύεις την έκτη δεκαετία της ζωής σου να γυρίσεις τους δείκτες του ρολογιού πίσω; Τι θα προσθέσει ακόμα ένα σημείωμα; Η ανάρτηση ενός καλογραμμένου κειμένου που γράφτηκε από έναν γνωστό έλληνα πεζογράφο, ο οποίος γεννήθηκε στον Πειραιά και κατοίκησε στην Ρόδο; Να επαναφέρεις στην επιφάνεια της προσωπικής σου μνήμης το Εθνικό Τραύμα, ή το θεωρείς πλέον μάταιο, βλέποντας την κατάληξη της ιστορικής και πολιτικής εξέλιξης της Κυπριακής τραγωδίας; Του Κυπριακού Σκλαβωμένου Ελληνισμού που θυσιάστηκε, όπως άκουγα έφηβος τότε να μας λένε, καλύτερα, πλήρωσε το τίμημα της επαναφοράς στην δημοκρατική νομιμότητα, στην απαλλαγή της μητέρας πατρίδας Ελλάδας από το επτάχρονο δικτατορικό καθεστώς. Διαβάζεις ιστορικά συγγράμματα που σου αναλύουν τα αίτια της Κυπριακής Τραγωδίας, μελετάς βιβλία τα οποία μετατρέπουν την Ιστορία σε μυθοπλασία, χαίρεσαι καλογραμμένες Κυπριακές και Ελλαδικές ποιητικές φωνές οι οποίες καθρεφτίζουν την Κυπριακή περιπέτεια και τα σημαίνοντα πρόσωπά της. Τα δημοσιογραφικά ρεπορτάζ της εποχής που μας διασώζουν συγγραφικές γραφίδες. Όμως το Κυπριακό Ελληνικό Τραύμα είναι ακόμα ανοιχτό και σκοτεινιάζει την πρόσφατη ελληνική ιστορία. Η πληγή ακόμα στάζει το αίμα των αδερφών Κυπρίων και των Ελλαδιτών αγωνιστών που έπεσαν μετά την Τούρκικη εισβολή και κατοχή ή είναι ακόμα αγνοούμενοι. Κατοχή Κυπριακού εδάφους, κατάληψη ελληνοκυπριακής περιουσίας και σπιτιών. Κυπριακές πόλεις και χωριά ερημωμένα εγκαταλελειμμένα. 200. 000 χιλιάδες περίπου Πρόσφυγες. Ο φάκελος της Κύπρου και των υπαιτίων της Κυπριακής Τραγωδίας δεν άνοιξε ποτέ. Στο όνομα δήθεν, του εθνικού συμφέροντος και της καλής γειτονίας. Οι Κύπριοι υπαίτιοι δεν λογοδότησαν, το ίδιο και οι τρείς μητροπολίτες που είναι εξίσου υπεύθυνοι για το ανοικτό ακόμα και σήμερα τραύμα, ούτε οι έλλαδίτες στρατιωτικοί. Η παγκόσμια αλλά και η Ελληνική Ιστορία μας διδάσκει ότι σε ελάχιστες πολιτικές και ιστορικές περιπτώσεις και στιγμές οι πολιτικοί ηγέτες ενός έθνους, οι εκκλησιαστικοί-θρησκευτικοί, οι οικονομικοί παράγοντες έχουν λογοδοτήσει για τα λάθη τους, τις πολιτικές τους επιλογές, τις κυβερνητικές τους πράξεις. Εμμονές και ιστορικά λάθη και παραλείψεις που στοίχησαν στην πατρίδα τους, στην χώρα τους και οδήγησαν σε ολέθρια αποτελέσματα. Άλυτα ακόμα. (συνήθως το κριτικό και καταδικαστικό ενδιαφέρον του πολιτικού συστήματος στρέφει τα φώτα του σε ηθικά, σεξουαλικά παραπτώματα. Λες και μας ενδιαφέρει το σκάνδαλο Λεβίνσκυ και όχι η καταστροφή και διάλυση της Γιουγκοσλαβίας από τον δημοκρατικό πλανητάρχη). Τι είναι αυτό που και σήμερα ακόμα κρατά ζωντανή την μνήμη. Το ανοικτό ακόμα Τραύμα, ή τα ιστορικά και μυθιστορηματικά και άλλα κείμενα και ντοκουμέντα που καθρεφτίζουν μέσα στον χρόνο την τραγωδία, την κρατούν ζωντανή στις αδιάφορες συνειδήσεις των μεταγενέστερων; Οι Λαοί λησμονούν, οι άνθρωποι ξεχνούν, Εμείς ξεχνάμε. Τα νέα προβλήματα σωρεύονται το ένα πάνω στο άλλο, καταπατώντας την επικράτεια των προγενέστερων. Ποιος μπορεί να πει με σιγουριά αν η Ιστορία του Ανθρώπου έχει παραδώσει τα ηνία στην Πολιτική ή την Τέχνη; Συγκινούμαστε άραγε αν δούμε έναν άνθρωπο να υποφέρει ή μήπως όταν διαβάζουμε το συμβάν στις σελίδες ενός βιβλίου, στην αποτύπωσή του σε διηγηματικές σελίδες ή μίας νουβέλας, μίας μπαλάντας, μίας κινηματογραφικής ταινίας; Ποια έχει ισχυρότερη επίδραση στις συνειδήσεις μας, η ίδια η περιπέτεια των ζωών μας ή η περιπέτεια της γραφής; Μήπως αφεθήκαμε στο ανακουφιστικό κανάκεμα της Τέχνης; Μήπως και η Τέχνη είναι συνυπεύθυνη για τα κακώς κείμενα της Ιστορίας και της Ζωής, των Πολεμικών συγκρούσεων; Υπάρχει απάντηση;
Η δυνατή φωνή του αρχιεπισκόπου Μακαρίου ακόμα ηχεί στα αυτιά σου. «Ελληνικέ Κυπριακέ Λαέ, είμαι ζωντανός. Η χούντα των Αθηνών επιχείρησε να με δολοφονήσει. Δεν το κατόρθωσε. Είμαι ζωντανός». Δεν θυμάμαι σε ποιόν ξένο ραδιοσταθμό ακούσαμε για πρώτη φορά την δήλωσή του, στα τότε μεγάλου μεγέθους ραδιόφωνά μας. Περιμέναμε με νεανική αγωνία να μάθουμε τα νέα, την νύχτα. Ήταν μία μορφή ατομική μας αντίσταση ενάντια στο τότε στρατιωτικό καθεστώς και τα εγκλήματά του. Στο αποτυχημένο πραξικόπημα εναντίον του Εθνάρχου Μακαρίου, συνέργησαν η χούντα του Ιωαννίδη και οι τρείς Κύπριοι μητροπολίτες που ζητούσαν την παραίτησή του αρχιεπισκόπου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το ανδρείκελο που θα έβαζαν στην θέση του μετά το πραξικόπημα είχε βρεθεί. Ο Νίκος Σαμψών. Η υπόλοιπη Κυπριακή Εκκλησία έμεινε σιωπηλή στις ίντριγκες των τριών μητροπολιτών. Όπως και η Ελλαδική. Ο Πρόεδρος αρχιεπίσκοπος Μακάριος ευτυχώς γλύτωσε. Δεν θα πω από θεία τύχη αλλά την επιλογή της Μοίρας. Η Κλωθώ η Λάχεσις και η Ατραπός του είχαν δωρίσει ακόμα μερικά χρόνια νήμα ζωής. Λέγονταν-τότε- ότι τον δηλητηρίασαν. Το πείραμα της μετάβασης από την δικτατορία στην ελεγχόμενη και χειραγωγούμενη από τους πρώην στρατιωτικούς κοινοβουλευτική δημοκρατία με εκλογές, του ιστορικού και μεταβατικού πρωθυπουργού Σπύρου Μαρκεζίνη και του προέδρου της δημοκρατίας, (πρώην ηγήτορα της στρατιωτικής επανάστασης) του Γεώργιου Παπαδόπουλο απέτυχε. Δεν το θέλησαν οι τότε- ξένες, ιδιαίτερα αμερικανικές κυβερνητικές υπηρεσίες να ευδοκιμήσει. Προετοίμαζαν την νέα στρατιωτική χούντα και τα γεγονότα της Κύπρου. Η δυναστεία με το δημοψήφισμα του Παπαδόπουλου είχε καταργηθεί. Ο δικτάτορας Παπαδόπουλος στις 25 Νοεμβρίου του 1973 ανατράπηκε από τον «σύντροφο» Μίμη, την αρσακειάδα όπως τον αποκαλούσαν. Η λαϊκή εξέγερση του Πολυτεχνείου, οι απεργείς των αγροτών στα Μέγαρα, τα γεγονότα της Νομικής, ήσαν οι δυναμικές κύριες αντιστάσεις και παλλαϊκές κινητοποιήσεις ενάντια στο καθεστώς εκείνη την χρονιά. Πέρα από κόμματα και πολιτικούς σχηματισμούς. Όλοι ο καθένας στον χώρο του είμασταν πολιτικοποιημένοι. Κανείς δεν περίμενε ότι μια απεχθέστερη στρατιωτική διακυβέρνηση θα ακολουθούσε μετά την πτώση του προέδρου Παπαδόπουλου και τον περιορισμό του στην κατοικία του στο Λαγονήσι. Ποτέ δεν μάθαμε όλη την αλήθεια. Τι θα επακολουθούσε πολιτικά αν πετύχαινε το πείραμα εκδημοκρατισμού του Σαντορινιού παλαιού πολιτικού Σπύρου Μαρκεζίνη και προκηρύσσονταν εκλογές με την συμμετοχή των παλαιών προδικτατορικών κομμάτων και πολιτικών. Ο Σταύρος Παράβας, στο μικρό αυτό χρονικό διάστημα ελευθερίας του λόγου, τραγουδούσε στην δημόσια τηλεόραση. «Κυρά Γιώργαινα ο Γιώργος σου που το πάει, τα πέντε έκλεισε και ακόμα κυβερνάει, έβαλε το σκούρο του άναψε το πούρο του, μπήκε στο αμάξι του.. και από τις 21η και μπρος έγινε μόνιμος γαμπρός…». Παραφράζοντας ένα γνωστό τραγούδι που ερμήνευε ο Γιάννης Καλαϊτζής αν θυμάμαι σωστά. Τον έστειλαν εξορία. Ακόμα και η τουρκοπούλα έγινε ελληνοπούλα στην αγκαλιά του έλληνα τραγουδιστή Γιώργου Νταλάρα.
Ιούλιος του 1974. Ο ανθός της ζωής σου άρχιζε να απλώνεται στον χώρο και στον χρόνο σαν περικοκλάδα. Χλωρός, ερωτικός, επαναστατικός, φουριόζος, απροσανατόλιστος. Πυξίδα σου οι εμπειρίες και οι αγώνες του σήμερα που θα φέρουν την αλλαγή του αύριο. Δεν θέλαμε να αλλάξουμε μόνο τον Κόσμο γύρω μας αλλά και την παγκόσμιο Ιστορία, πρίν ακόμα βγάλουμε τον φρονιμίτη μας. Η κουλτουριάρικες αναζητήσεις σου και διάθεσή, συμπλέκονταν άρρηκτα με την πολιτική σου βούληση και δράσεις. Την αντίσταση ενάντια στην δεύτερη στρατιωτική δικτατορία στην πατρίδα σου. Της χούντας του Ιωαννίδη. Ο Πρόεδρος Μακάριος ήταν ένα εθνικό σύμβολο αντίστασης-για εμάς- ενάντια στην χούντα. Την στρατιωτική ηγεσία που μαζί με τους υποστηρικτές τους και τους τρείς μητροπολίτες ήθελαν την ανατροπή και την δολοφονία του. Σχεδίασαν το Κυπριακό πραξικόπημα. Ευτυχώς απέτυχε. Ο Μακάριος διασώθηκε. Η φωνή του που ακούγαμε με μεγάλη αγωνία μας εμψύχωνε, μας ενέπνεε κύματα ελευθερίας και πολιτικών αγώνων. Ελπίδα συμπαράστασης για τους σκλαβωμένους εντός της Ελλάδος Έλληνες και Ελληνίδες. Τον αποκαλούσαν «Κάστρο της Μεσογείου». Τότε, τον συγκρίναμε με την ηγετική θρησκευτική φυσιογνωμία του αρχιεπισκόπου Αμερικής Ιακώβου, με την επιβλητική παρουσία του πατριάρχη Αθηναγόρα. Δεν γνωρίζαμε τίποτα ακόμα, και για τις δικές του πολιτικές ευθύνες στην επίλυση του Κυπριακού. Τα Σεφερικά Ημερολόγια μας ήταν άγνωστα. Δεν είχαμε ακούσει την ρήση του πειραιώτη δασκάλου εικαστικού Γιάννη Τσαρούχη για την Κύπρο. «Είχαμε και εμείς μία αγγλική αποικία στην κατοχή μας και κοιτάξαμε να την χάσουμε» Όπως η ασθενής μνήμη μας διασώζει. Ο Μακάριος, ο διασωθείς πρόεδρος-αρχιεπίσκοπος Μακάριος, ήταν ένα σύμβολο ελευθερίας και αντίστασης. Τον συσχετίζαμε με θρυλικές μορφές ιερέων του 1821, αυτών που δεν είχαν προσκυνήσει. Της εθνικής μας παλιγγενεσίας. Όταν είσαι νέος ονειρεύεσαι ακόμα και αγώνες που δεν θα δώσεις ποτέ στην ζωή σου. Ραδιοσταθμοί «Ντώιτσε Βέλλε», «Η Φωνή της Αλήθειας» και ένα δύο ακόμα, από το λεγόμενο σιδηρούν παραπέτασμα και ο σταθμός του “BBC” ήταν οι ραδιοφωνικές και δημοσιογραφικές φωνές ελευθερίας και ανάσας που εμπιστευόμασταν εκείνα τα χρόνια. Έφηβοι ήρωες μετείχαμε της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής ιστορίας, για την ακρίβεια τραγωδίας δίχως να το συνειδητοποιούμε. Την πτώση του ελληνικού δικτατορικού καθεστώτος την πρωτοακούσαμε για πρώτη φορά από ξένο σταθμό. Ό Κίσινγκερ την ανακοίνωσε στην Αμερική πρώτος. Δεν θάλαμε να το πιστέψουμε. Η Ελλάδα απαλλάσσονταν από την στρατιωτική χούντα αλλά, η Κύπρος, πλήρωσε το τίμημα. Μια διαπίστωση που ακούστηκε και από πολιτικά χείλη της γείτονος χώρας. «Ουδέν κακό αμιγές καλού;». Παράξενα τα παιχνίδια της Μοίρας της Ιστορίας ή οι καταστροφικές επιλογές προσώπων που δεν λογοδότησαν ποτέ;
Διαβάζω το ωραίο κείμενο του πεζογράφου Νίκου Κάσδαγλη και δεν ξέρω τι να πρωτοθυμηθώ. Τα του οίκου της νεανικής μου ζωής ή τα της ιερής Εστίας της πατρίδας μου. Τον μύθο γύρω από το Κυπριακό ζήτημα ή την πολιτική αλήθεια της Ιστορίας; Που τελειώνει το παράλογο της πολιτικής και που αρχίζει η διδαχή της ιστορικής πραγματικότητας; Ποιους και ποιες καταστάσεις μνημονεύεις 48 χρόνια μετά. Τους συντελεστές εκείνης της σκοτεινής περιόδου και τα δραματικά γεγονότα ή την δική σου ζωή- και τα πρόσωπα που συνάντησες και αγάπησες- που πέρασε σαν γλαροπούλι προσπερνώντας το Κυπριακό Τραύμα; Μήπως και η μνήμη είναι μία ακόμα παγίδα του νου; Μία της εκπαίδευσης αναγκαία συνήθεια;
Φληναφήματα ενός σημερινού έλληνα, εν μέσω καύσωνα και επί ευρωπαϊκού εδάφους οικονομικού και στρατιωτικού πολέμου, σήμερα Ιούλης του 2022 που τα μόνα ταξίδια και οι διαδηλώσεις για το Κυπριακό ανοικτό ακόμα πρόβλημα, είναι η ανάγνωση σε βιβλία της ιστορίας, η καταφυγή σε πεζά και ποιήματα που ίσως και να λειτουργούν σαν λήθαργος εξιλέωσης των ευθυνών μας. Μνημονικές αναπτερώσεις ή πτωτικές αναλαμπές της περασμένης ζωής σου, τώρα που τα σβηστά κεριά πληθαίνουν τόσο μα τόσο γρήγορα.
Γιώργος Χ. Μπαλούρδος
Πειραιάς.
Παρασκευή 22 Ιουλίου 2022.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου