Η ποιήτρια Άννα Καμιένσκα,

 

Ἄννα Καμιένσκα, 1920 - 1986

Εὐχαριστώντας

 

Πῶς νά ζεῖς δίχως νά εὐχαριστεῖς

τά ζῶα και ἰδίως τή γάτα

πού εἶναι τόσο ξεχωριστή

καί πού μᾶς διδάσκει μέ ὅλο τό σῶμα της τήν σοφία τῆς συγκέντρωσης;

 

Εὐχαριστῶ σας τοῖχοι 

 μεγάλες ἀθέατες φωτογραφίες τῆς ζωῆς μου

 

Εὐχαριστῶ ἀέρα

γιά τίς ὑπομονετικές σφραγίδες τῆς μοναξιᾶς μου 

Σ' εὐχαριστῶ στενό τραπέζι

ἀκούραστε γραμματέα

πόσα δάκρυα ἔχω γράψει πάνω σέ σένα

Μεταλλάχθηκα ἤδη σ' ἕνα ἀπό τά δυό χωλά σου πόδια

 

Καί σένα εὐχαριστῶ γιά τήν γνώση σου

εὔθραυστο φλιτζάνι

εἶσαι ἐσύ πού πάντα μέ διδάσκεις πώς στόν ἀποχωρισμό

ὑπάρχουν πράγματα πιό πολύτιμα ἀπό τόν ἑαυτό μας

 

Ὅπως πρίν ἀπό γάμο δέν θά προλαβαίνω νά εὐχαριστήσω

ὅλες ἐσᾶς τίς παραστιές καί ὅλα τά θερμαντικά 

εὐχαριστῶ κάθε κουτάλι

Ὁ θεός νά σᾶς εὐλογεῖ γιατί ποιός ἄλλος θά σᾶς εὐλογήσει;

 

Καί τώρα φύγετε μακριά ὅλα μαζί μέ ἕνα πλῆθος ἅγια ἀγάλματα

Ἀρκετά μαζί σας καί ἀρκετά μέ τίς εὐχαριστίες

ἡ ἀκίνητη νύχτα μᾶς κοιτάζει

μ' ἕνα μάτι σάν χάσμα

τί εἴμαστε ἐμεῖς μέσα σ'αὐτήν τή σκοτεινή ἴριδα

 

Γυρισμένο στά ἑλληνικά ἀπό τήν Νατάσα Κεσμέτη, πού ἀκολούθησε τήν ἀγγλική ἀπόδοση

τοῦ Οὐκρανό-Ἀμερικανοῦ Ilya Kaminsky. (Ὀδησσός,1977). 

 

*Στήν Ἑλλάδα μᾶς  ἔκανε γνωστή τήν Ἄννα Καμιένσκα μέ τήν ἐπιλογή  Ξαφνιάσματα, ὁ μακαριστός Βασίλης Καραβίτης. 

Μελάνι, Νοέμβριος 2009.

 

 

Ευχαριστώ την πεζογράφο και κριτικό, μεταφράστρια κυρία Νατάσα Κεσμέτη για την αποστολή της μετάφρασής της του ποιήματος της Άννας Καμιένσκα. Και την δημοσίευσή του στα Λογοτεχνικά Πάρεργα. Την ποίηση της Πολωνής ποιήτριας, όπως ορθά επισημαίνει η μεταφράστρια κυρία Νατάσα Κεσμέτη, έκανε γνωστή στο ελληνικό κοινό ο Βασίλης Καραβίτης με τα «Ξαφνιάσματα» εκδόσεις Μελάνι 2009. Ή έκδοση έχει εξαντληθεί. Μεταφρασμένα ποιήματά της συναντάμε και στην έκδοση «Πολωνοί Ποιητές», εκδόσεις Λεξίτυπον 2007. Συμπληρωματικά να σημειώσουμε ότι οι παλαιές εκδόσεις «ΓΝΩΣΗ», στην σειρά της «ΞΕΝΗ ΠΟΙΗΣΗ», Αθήνα 1988 κυκλοφόρησε τον τόμο Βασίλης Καραβίτης, «ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ» Σύγχρονοι ξένοι ποιητές. Ο τόμος περιλαμβάνει και 10 Πολωνούς δημιουργούς. Την μετάφραση του ποιήματος την μεταφέρω από το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο, πράγμα που σημαίνει ότι την διαβάζουμε σε αρτιότερη αισθητική εικόνα. Η πεζογράφος και μεταφράστρια της Εταιρείας Συγγραφέων υιοθετεί το πολυτονικό σύστημα. Άλλες μεταφραστικές καταθέσεις της κυρίας Νατάσας Κεσμέτη (συγκεντρωμένες), τις βλέπουμε και στην ιστοσελίδα της συγγραφέως κ. Νατάσας Ζαχαροπούλου. Για την πεζογράφο, ποιήτρια, κριτικό και μεταφράστρια κυρία Κεσμέτη που, σε αρκετά πεζά της, αναφέρεται στην σχέση της με την πόλη μας, τον Πειραιά, βλέπε και Λογοτεχνικά Πάρεργα 10/4/2022 και 18/2/2022. Για να περιοριστούμε στην φετινή χρονιά.

Ο ποιητικός λόγος της Πολωνής ποιήτριας Άννας Καμιένσκα, είναι αν τον ερμηνεύω σωστά, ένα είδος προσωπικής θρησκευτικής της νήψεως και προσευχής. Το έργο της «δωροφορείται» από το χριστιανικό πνεύμα και πίστη. Ανήκει, παράτολμα ίσως να γράφαμε, στην κατηγορία εκείνη, το ποιητικό «είδος» που θα ονομάζαμε ποιητική ασκητική της εποχής μας. Διαπνέεται από το χριστιανικό πνεύμα και προβληματική. Θεώρησης και Θέασης του φυσικού κόσμου και των ανθρώπινων σχέσεων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο κινείται και η συγγραφική παρουσία της ελληνίδας μεταφράστριας. Τα έργα αυτά, είτε προέρχονται από έλληνες είτε ευρωπαίους ποιητές και συγγραφείς, αντανακλούν αυτήν την «νηπτική» και «μυστική» χριστιανική προσέγγιση του Κόσμου. Μιάς σύγχρονης, μοντέρνας ή μεταμοντέρνας της εποχής μας «θεολογία». Είναι ποιητικές προσευχές, ατομικές δεήσεις, δοξαστικοί ύμνοι του δημιουργού (που πιστεύουν) και του σύμπαντος. Παραφράζοντας τον λόγο του Ευάγριου του Ποντικού, «Εί ποιητής εί, προσεύξη αληθώς’ και εί αληθώς προσεύχη, ποιητής εί.»       

 

Πειραιάς,  Παρασκευή 15 Ιουλίου 2022.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ:

Η τεχνογνωσία μου στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι από μηδαμινή έως άγνοια, έτσι, ορισμένες φορές μεταφέρονται πληροφορίες μ’ έναν τρόπο «πρωτόγονο». Όπως συνέβει και στο παρόν σημείωμα. Η κυρία Κεσμέτη-για πληρέστερη κατανόηση της μεταφραστικής της εργασίας και  γνωριμίας μας με την ποίηση της Πολωνής ποιήτριας μου απέστειλε μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου συμπληρωματικά στοιχεία. Σεβόμενος πάντα τις απόψεις των συγγραφέων που τυγχάνει να συνεργάζομαι μεταφέρω συμπληρωματικά τις οδηγίες της για πληρέστερη κατανόηση. Και κάτι ακόμα. Οι φωτογραφίες των εξωφύλλων δεν εμφανίζονται στην δική μου ιστοσελίδα.

Παρακάτω ἀντιγράφω : 

α) Μικρό βιογραφικό τῆς Ἄ.Κ. 

β) Ἕνα ἀκόμη ποίημά της ἀναρτημένο ἄλλοτε στόν ἱστότοπο τῆς κ. Ζαχαροπούλου, μέ σχολιασμό μου, καί ἕνα ποίημα τοῦ Milosz γι' αὐτήν, γραμμένο μετά τόν θάνατό της. 

Εὐχαριστῶ καί γιά τίς προσωπικές σας  παρατηρήσεις / ἐντυπώσεις.

Στό σημειωματάριό της μέ τίτλο Σ' αὐτόν τόν Μεγάλο Ποταμό ( In that  Great River) συναντᾶμε τήν εἰλικρινειά της ὡς πρός τά θέματα πίστης:

The experience of faith, so like poetic inspiration, is self-sufficient. It needs no expression beyond the experience itself, it needs no words. What wants and seeks for words is the uncertainty of our faith.
This is why true poetry is always ambivalent, made up equally of “signs of confidence” (Jan Twardowski) and question marks.

ν.κ. 

Ἄννα Καμιένσκα (Πολωνία 1920 - 1986). Ἐξέχουσα Πολωνή ποιήτρια, κριτικός, δοκιμιογράφος. Ἡ ποίηση εἶναι ἔκδηλη καί στήν πρόζα της. Τά ποιήματά της συχνά  συγκρίνονται  μέ αὐτά τοῦ Μιλόζ. Τήν ἔχουν ἐπίσης χαρακτηρίσει ὡς «σύγχρονο Μυστικό τῆς Δύσης». 

https://natashazacharopoulou.blogspot.com/2022/03/anna-kamienska.html

 

 

Anna Kamienska, Ἐκεῖνοι πού κουβαλοῦν

 Μετάφραση, Νατάσα Κεσμέτη

Ἐκεῖνοι πού κουβαλοῦν μεγάλα κλειδοκύμβαλα

στό δέκατο ὄροφο ντουλάπες καί φέρετρα

ὁ γέρος μ' ἕνα δεμάτι ξύλα κουτσαίνοντας πέρα ἀπ' τόν ὁρίζοντα

ἡ κυρά μέ μιά καμπούρα τσουκνίδες

ἡ τρελή σπρώχνοντας τό παιδικό της καροτσάκι

γεμάτο ἄδειες μποτίλιες βότκας

ὅλοι τους θά ἐγερθοῦν

σάν γλάρου φτερούγα σάν ξερό φύλλο

σάν τσόφλι αὐγοῦ κομματάκι ἐφημερίδας  στό δρόμο

 

Μακάριοι ὅσοι φορτία κουβαλοῦν

γιατί αὐτοί θά ἐγερθοῦν

Σημείωση τῆς μεταφράστριας:

Τό ποίημα ἀρχικά δημοσιεύθηκε στά Πολωνικά, στήν συλλογή τῆς Ἄννας Καμιένσκα Dwie ciemności ( Δυό Σκοτάδια), 1984.  Τό 1995 εἶχε παρουσιαστεῖ σέ μετάφραση άπό τά Πολωνικά τοῦ David Curzon, στήν Ἀνθολογία του μέ τίτλο: The Gospels in Our Image; An Anthology of Twentieth-Century Poetry Based on Biblical Texts.( New York  Harcourt Brace & Co. 1995 ). Στή συνέχεια τό 2007, μεταφρασμένο στά Ἀγγλικά ἀπό τούς Grażyna Drabik and David Curzon, έμφανίζεται στήν  συλλογή  Astonishments: Selected Poems of Anna Kamieńska (Paraclete Press). Ἡ συγκεκριμένη ἐπιλογή μέ τόν τίτλο Ξαφνιάσματα μεταφράσθηκε στήν γλώσσα μας  ἀπό τόν ποιητή Βασίλη Καραβίτη καί  ἐκδόθηκε ἀπό τό Μελάνι τό 2009· τό ποίημα ἀποδόθηκε μέ τόν τίτλο Αὐτοί πού μεταφέρουν. Εἶναι ποίημα πού ἔχει ἀγαπηθεῖ πολύ καί συχνά βρίσκει κανείς ἀναφορές σ' αὐτό καί ἀναδημοσιεύσεις. Σχετίζεται μέ τούς Μακαρισμούς τῆς Ἐπί τοῦ Ὄρους Ὁμιλίας. ( Ματθαῖος 5:1-2) καί ἀπηχεῖ τήν πρόσκληση τοῦ Ἰησοῦ: Δεῦτε πρός με, πάντες οἱ κοπιῶντες καί πεφορτισμένοι καγώ ἀναπαύσω ὑμᾶς.( Ματθ. 11:28-29). Ἡ Ἄννα Καμιένσκα ἀνῆκε στήν ἴδια γενιά μέ Πολωνούς ποιητές ὅπως οἱ  Zbigniew Herbert, Wisława Szymborska καί Czesław Miłosz, πού ἔζησαν τήν ἐνηλικίωσή τους κατά τήν Ναζιστική κατοχή καί ἀκολούθως  τήν ἐπιβολή τοῦ Σοβιετικοῦ νόμου στήν πατρίδα τους. Μετά τόν θάνατό της ὁ Μίλος  ἔγραψε γιά τήν Καμιένσκα:

Διαβάζοντας τό Σημειωματάριό της *

Διαβάζοντάς την, συνειδητοποίησα πόσο πλούσια ἦταν κι ἐγώ πόσο φτωχός

Πλούσια σέ ἀγάπη καί ὀδύνη, σέ δάκρυα καί ὄνειρα καί προσευχή.

Ἔζησε ἀνάμεσα στούς δικούς της πού δέν ἦσαν καί πολύ εὐτυχεῖς ὅμως

στήριζαν ὁ ἕνας τόν ἄλλον,

Κι ἦσαν δεσμευμένοι μέ μιά συμφωνία μεταξύ νεκρῶν καί ζώντων ἀνανεωμένη

στά μνήματα.

Εὐφραινόταν μέ τά βότανα, τ'ἀγριοτριαντάφυλλα, τά πεῦκα, τά πατατοχώραφα

Καί τίς εὐωδιές τοῦ χώματος, οἰκεῖες ἀπό τήν παιδική της ἡλικία.

Δέν ἦταν διαπρεπής ποιήτρια. Ἀλλά περί αὐτοῦ ἀκριβῶς πρόκειται:

Ἕνα πρόσωπο ἀγαθό ποτέ δέν θά μάθει τίς πονηριές τῆς τέχνης. 

Czesław Miłosz

* Πρώτη Δημοσίευση