ΚΩΣΤΗΣ ΓΚΙΜΟΣΟΥΛΗΣ 1960-7/8/2023

 

ΚΩΣΤΗΣ  ΓΚΙΜΟΣΟΥΛΗΣ (1960-7/8/2023)

          Η αινιγματικότητα μεταξύ του κακού και του καλού

Λίγα λόγια για τον ποιητή και πεζογράφο, νομικό και συμβολαιογράφο Κωστή Γκιμοσούλη. Από την πρώτη του εμφάνιση στα ελληνικά γράμματα με διήγημά του στην εφημερίδα «Τα Νέα», μετά την μεταπολίτευση, ο ποιητής και πεζογράφος Κωστής Γκιμοσούλης, έγινε θετικά αποδεκτός από την καθιερωμένη ομάδα των ελλήνων κριτικών, των μυθιστοριογράφων και ποιητών αλλά και το αναγνωστικό κοινό. Η πρώτη του εμφάνιση ως ποιητή με την έκδοση της πρώτης του ποιητικής συλλογής «Ο ξυλοκόπος πυρετός» εκδόσεις του Βιβλιοπωλείου της ΕΣΤΙΑΣ το 1983 τον καθιερώνει ως έναν από τους αξιόλογους νέους έλληνες ποιητές της Γενιάς του 1980, του Ιδιωτικού οράματος σύμφωνα με την Ανθολογία και μελέτημα του Ηλία Κεφάλα. Βλέπε το Η. Κεφάλας, Ανθολογία σύγχρονης ποίησης. Η δεκαετία του 1980. Ιδιωτικό Όραμα, εκδόσεις Νέα Σύνορα-Λιβάνη, 1989. Η πρώτη συλλογή του Κωστή Γκιμοσούλη κυκλοφόρησε και σε δεύτερη έκδοση από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ το 1993, δέκα χρόνια μετά. Έκτοτε, αρχίζει η συνεργασία του ποιητή και πεζογράφου Κ. Γ. με τον γνωστό εκδοτικό οίκο της οξυδερκούς και μορφωμένης εκδότριας Νανάς Καλλιανέση. Ακολουθεί η δεύτερη ποιητική του συλλογή «Η αγία μελάνη» την ίδια χρονιά, 1983 και β΄ επανέκδοση 1994. Η συλλογή «Το στόμα κλέφτης» 1986, β΄ έκδοση 1992. Η «Επικίνδυνα παιδιά» 1992, β΄ έκδοση 1994. Στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα, ο καταξιωμένος πλέον ποιητής Κωστής Γκιμοσούλης, ασχολήθηκε με επιτυχία και με τον πεζό λόγο. Εκδίδει από τον ίδιο εκδοτικό οίκο, τον ΚΕΔΡΟ, το «Στάχτη στα μάτια», 1988. Ακολουθούν το μυθιστόρημα «Ο άγγελος της μηχανής» 1990, β΄ έκδοση 1991, το «Μια νύχτα με τη την κόκκινη» 1995. (ευτύχησε να κάνει πάνω από 11 εκδόσεις). Η «Ανατολή» 1998 (πραγματοποίησε 7 επανεκδόσεις). Το «Χέρι στη φωτιά» 1999 (πάνω από 10.000 αντίτυπα). Το «Βρέχει Φως» 2002, (ο ίδιος αριθμός αντιτύπων με το προηγούμενο) Και τέλος το μυθιστόρημα, «Το Θηρίο είναι παντού» 2003 με το οποίο έκλεισε κατά κάποιον τρόπο η συγγραφική εκδοτική του περιπέτεια. Ενώ τρία χρόνια νωρίτερα, το 2000 ο «Κέδρος» κυκλοφορεί το βιβλίο του «Μαύρος χρυσός» το οποίο περιλαμβάνει ποιήματά του, πεζά και ζωγραφίες. Συμμετείχε επίσης σαν μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων σε εκδόσεις της, όπως «Τα πάθη στη λογοτεχνία 100 φανατικοί συγγραφείς», εκδόσεις Καστανιώτη & Εταιρεία Συγγραφέων, 2016 με το πεζό «Νιρβάνα», Τον τόμο «1821 Λογοτεχνία και Επανάσταση» Ημερολόγιο 2020, εκδόσεις Πατάκη & Εταιρεία Συγγραφέων με το ποίημα «Μεθυσμένοι ήρωες του 1821» κ. ά. Είναι αρκετές οι βιβλιοκριτικές για την σύνολη ποιητική και πεζογραφική παρουσία του. Μεταξύ άλλων βλέπε το λήμμα του Αλέξη Ζήρα στο Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πατάκης 2007, σ.402. Τον τόμο του Παναγιώτη Δ. Μαστροδημήτρη, Εισαγωγή στη Νεοελληνική Φιλολογία, Δόμος 1996, 6^η έκδοση, σ.191. Δημοσθένης Κούρτοβικ, Η θέα πέρα από τον ακάλυπτο Κριτικές και δοκίμια 1992-2002, Βιβλιοπωλείο της Εστίας 2002, σ.162, 164, 166. Ηλίας Κεφαλάς, στο «Ιδιωτικό Όραμα», σ. 58-59. Ο Χρίστος Παπαγεωργίου γράφει στην εφημερίδα «Η Αυγή» 6/1/1991. Στην ίδια εφημερίδα ο Μάνος Κοντολέων 21/5/1995. Η Μάρυ Θεοδοσοπούλου, στο «Βήμα» 27/6/1999. Η Έλενα Χουζούρη, στην «Ελευθεροτυπία» 23/1/2004. Στην ίδια εφημερίδα ο ποιητής Βασίλης Καλαμαράς, 24/10/ 1992 παίρνει συνέντευξη με τον ποιητή και πεζογράφο. Η Ελισάβετ Κοτζιά γράφει βιβλιοκριτική στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» 2/ 5 / 2004. Κρίσεις για το έργο του διαβάζουμε και στους δύο τόμους του ποιητή Γιάννη Κοντού, «Τα Ευγενή Μέταλλα», Κέδρος 1994 και 2005. Σελίδες 151-153 και 263, και πολλών άλλων. Όπως διαπιστώνουμε, η ποιητική και πεζογραφική περιπέτεια του Κωστή Γκιμοσούλη κάθε άλλο παρά πέρασε απαρατήρητη. Πεζά του τελειώνουν με ποιητικές του μονάδες βλέπε "Το θηρίο είναι παντού" ή ποιήματά του βρίσκονται εμβόλιμα μέσα στη ροή του πεζού λόγου.

     Αν δούμε εν συνόλω την ποιητική και πεζογραφική παρουσία του Κωστή Γκιμοσούλη, ο οποίος έφυγε χθες από κοντά μας, θα παρατηρήσουμε ότι η θεματολογία του είναι κάπως ιδιαίτερη και ξεχωριστή σε σχέση με τους άλλους δημιουργούς της γενιάς του. Τα βιβλία του διαθέτουν μία ιδιαίτερη και ιδιάζουσα συγγραφική ταυτότητα μια και αναφέρονται συνήθως, σε θέματα και καταστάσεις, προβλήματα που αφορούν άτομα τα οποία θα λέγαμε ότι μάλλον, βρίσκονται εκτός του κοινωνικού καθιερωμένου πλαισίου και των κανόνων του. Συμπεριφορών και στάσεων ζωής. Δίχως κατ’ ανάγκη να ανήκουν όλοι τους (οι ήρωες και ηρωίδες) στο περιθώριο, κινούνται μέσα σε αυτό και ακολουθούν τους τρόπους ζωής του και τις αντισυμβατικές συμπεριφορές του. Είναι άτομα τα οποία ανήκουν σε έναν «σκληρό πυρήνα» πολλές φορές ακραίων συμπεριφορών, δοκιμάζουν και κάνουν χρήση ουσιών, πίνουν μέχρι απελπισίας, είναι σεξουαλικά ατίθασοι και πειραματικοί, ιδιαίτερα το γυναικείο φύλλο, είναι πέρα από τα οικογενειακά καθιερωμένα συμβατικά πρότυπα ανεξάρτητο σε σημείο σεξουαλικού «ευνουχισμού» του άντρα συντρόφου. Άτομα που καλλιεργούν την δική τους ατομική διαλεκτική ζωής, ακολουθούν τους δικούς τους κοινωνικούς κανόνες και συμπεριφορές, επικοινωνούν με τους δικούς τους κώδικες, έχουν την δική τους εμφανισιακή αισθητική, και κυρίως, διαθέτουν αυτόν τον αέρα και την τάση ελευθερίας και ανεξαρτησίας που έχουν οι μηχανόβιοι των μεγάλων λεωφόρων. Ζούμε σε εποχές των κοινωνικών επιβολών των κανόνων συμπεριφορών και προτύπων των διαφόρων μικρών μειοψηφιών. Το βιβλίο του "Ανατολή" ο Γκιμοσούλης το αφιερώνει "Στούς αυτοκαταστροφικούς θεραπευμένους και μη". Η αγάπη τους για την ταχύτητα και τις μηχανές, τα ταξίδια, αρκετές φορές αντικαθιστά την επιθυμία τους για το άλλο φύλο. Βλέπε το βιβλίο "Ο άγγελος της μηχανής" όπου ο Παϊρής "Πιάνει στη χούφτα του την καμπύλη επιφάνεια του σανσμάν..." σ. 40. Ξενυχτούν, αρνούνται να συμβιβαστούν εργασιακά, απολαμβάνουν το σήμερα όπως έρχεται. Ζουν και ονειρεύονται μία άλλη πραγματικότητα όπως η γενιές των Μπητ των αμερικάνικων μεγαλουπόλεων τις προηγούμενες δεκαετίες. Βλέπουν εφιαλτικά όνειρα σε μία αντιστοιχία με συμβάντα της καθημερινότητάς τους. Συνομιλούν με πολιτικά πρόσωπα, δες Μαρία Δαμανάκη, παλεύουν με "καταραμένες" αρρώστιες, παλεύουν μεταξύ πραγματικού και αλλόκοτων ονείρων. Οι απόψεις τους είναι κάπως ακραίες, βρίσκονται πέραν των συμβατικών ορίων της αστικής και οικογενειακής ηθικής του περιβάλλοντός τους. Ερωτοτροπούν με τον θάνατο σε όλες του τις εκδοχές και παραμέτρους. Συνθέτουν τους δικούς τους κώδικες επικοινωνίας, έχουν την δική τους γλώσσα, καγχάζουν τους διπλανούς βολεμένους τους, σχηματίζουν τις δικές τους παρέες, πίνουν τα δικά τους ποτά και ακούν την δική τους μουσική. Διαβάζουν βιβλία επισκέπτονται βιβλιοπωλεία. Αρκετοί τίτλοι βιβλίων και ονόματα συγγραφέων περνούν μέσα από τις σελίδες των βιβλίων του Κωστή Γκιμοσούλη. Τάσος Λειβαδίτης, Μίλτος Σαχτούρης, Μαρία Πολυδούρη, Άγγελος Τερζάκης, η ποιήτρια Σαπφώ, η Τόνυ Μόρισσον κλπ. Δείγμα των διαβασμάτων και επιρροών του μας δίνει στην σελίδα 340 του μυθιστορήματος "Βρέχει φώς" που φιλοτεχνεί την ζωή και την αρρώστια της ποιήτριας Μαρίας Πολυδούρη στις επισκέψεις του στην κλινική. Γράφει: "ΚΛΟΠΕΣ μεγάλες και μικρές από τους Γ. Π. Σαββίδη...". όπου παρατίθενται μία σειρά από επώνυμα και μη ονόματα. Προσπαθούν μέσα από μία «αμαρτωλή" αγιότητα να απενοχοποιηθούν από τα πάθη τους και τις ακραίες συμπεριφορές τους, τις πράξεις τους. Αρνούνται την ευθύγραμμη πορεία της Ιστορίας και αποδέχονται μόνο το παρόν «να σώσουν ότι σώζεται» που λέει ο στίχος ενός ροκ τραγουδιού των αδερφών Κατσιμίχα. Έχουν τις δικές τους ερωτικές και κοινωνικές ταλαντώσεις. Δίνουν τις δικές τους εξηγήσεις για το νόημα της ύπαρξης της ζωής, των σχέσεων, του έρωτα, των κοινωνικών αντιδράσεων, (απέναντι στο σύστημα), της αυτοδιαχείρησης των σωμάτων τους, της αχαλίνωτης σεξουαλικότητάς τους. Ίσως ακουστεί οξύμωρο αλλά οι ήρωες του Κωστή Γκιμοσούλη, και ιδιαίτερα-αν τον ερμηνεύω ορθά, οι γυναίκες-έλκονται από έναν ανίερο μυστικισμό των πραγμάτων ο οποίος είναι εξίσου αναγκαίος με την ιερότητα της ζωής ως ένα παιχνίδι του θανάτου στην διαλεκτική της συνέχειάς της και της εξέλιξής της όχι μόνο σε συλλογικό επίπεδο αλλά κυρίως σε ατομικό. Ένας μηδενισμός ελευθερίας-πνευματικής και σωματικής- που αιωρείται μεταξύ καλού και κακού, ηθικού και ανήθικου, φωτεινού και σκοτεινού, γήινου και ονειρικού. Σωματικής απόλαυσης και σεξουαλικής κατάχρησης. Το σώμα χρησιμοποιείται για να καλύψει της ψυχής ανάγκες, το κενό της έκθεσης των επιθυμιών. Μία ανταρσία της αίρεσης ενάντια όχι απέναντι στο ιερό της ζωής που ούτως ή άλλως είναι μουτζουρωμένο από την αρχή του αλλά, απέναντι στο ανίερό της, την σκοτεινή πλευρά της που σιγά-σιγά και σταθερά εξαπλώνεται και καλύπτει την φωτεινή κίτρινη πλευρά της. Τα όρια συγχέονται και οι αξιολογήσεις μπερδεύονται, το φως σκοτεινιάζει και τα χρώματα χάνουν την απαλότητα και την λάμψη τους. Πολλές φορές έχεις την αίσθηση ότι μία οίηση του κακού καιροφυλακτεί στις σκέψεις και αντιδράσεις των ηρώων του. Οι χαρακτήρες του είναι πέραν ίσως του επιτρεπτού υπερβολικοί στον σχεδιασμό τους-ίσως θα αντιτείνει κάποιος έτσι είναι στην πραγματικότητα οι άνθρωποι γύρω μας και δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε. Ίσως να είναι ο σύγχρονος και μοντέρνος επανασχεδιασμός της ανθρωποσύνης που κυοφορήθηκε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Όπως και νάχει, η συγγραφική περίπτωση του Κωστή Γκιμοσούλη διαθέτει τους δικούς της κανόνες και κλειδιά ερμηνεία της. Καθώς υπερχειλίζει από διεγέρσεις μιάς σκοτεινής συγκίνησης, συναισθημάτων αλλόκοτων αλλά λειτουργικών των ζωών των ηρώων του είτε στις περιόδους μοναξιάς τους είτε στις περιόδους ευτυχίας τους και ισορροπίας τους. Ορισμένες φορές του ξεφεύγει η πένα και έχουμε μία μελοδραματική μέσα από ένα κυνικό βλέμμα ατμόσφαιρα. Μπορεί να μην καταφεύγει στην αισθηματολογία αλλά, ο ακραίος αντιρομαντικός χαρακτήρας της γραφής του ξενίζει μέσα στις συνολικές και καθολικές προθέσεις του συγγραφέα. Ίσως ο νεαρός ταλαντούχος πεζογράφος να μην «κατόρθωσε» να οικοδομήσει- καλλιεργήσει τα αναγκαία εκείνα χαρακτηριστικά ενός ιζηματικού υπεδάφους της γραφής και της γλώσσας του όπου θα ορθώνονταν ένας ολοκληρωμένος ανθρώπινος χαρακτήρας. Όπου η φορτωμένη με αρνητικά στοιχεία φιγούρα θα απελευθερώνονταν από την γλώσσα την συγγραφική που θα συνεχίσει το ταξίδι του τώρα που εκείνος δεν βρίσκεται πλέον κοντά μας.

     Όπως και νάχει αξίζει να διαβάσουμε εκ νέου την ποίηση και τον πεζό λόγο του Κωστή Γκιμοσούλη αν μην τι άλλο, για να ανιχνεύσουμε τους κρίκους της συγγραφικής του δημιουργίας οι οποίοι σπονδυλώνουν την σύγχρονη ποιητική και πεζογραφική ιστορία της Γενιάς του, της οποίας αποτελεί αναπόσπαστο λειτουργικό και αξιόλογο μέλος.

Καλό ταξίδι

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, Τρίτη 8 Αυγούστου 2023