Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα, ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΧΙΡΟΣΙΜΑ

 

Μ Ν Η Μ Η  Θ Υ Μ Α Τ Ω Ν- Α Θ Ω Ω Ν  Α Μ Α Χ Ω Ν   

Χ Ι Ρ Ο Σ Ι Μ Α Σ- Ν Α Γ Κ Α Σ Α Κ Ι

6 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ-9 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1945

 

ΕΔΩ  ΕΙΝΑΙ  ΧΙΡΟΣΙΜΑ

Με μία κίτρινη φωταψία

Με μία πράσινη φωταψία

Με ένα ζοφώδες φως, αθόρυβα,

Φτερούγισαν 245 χιλιάδες ανθρώπινες ψυχές.

 

Από τα 60 χιλιάδες κτίρια, τα 62 χιλιάδες είναι πλέον παραμύθι,

Τα υπόλοιπα μία καπνοδόχος, ένας τοίχος, μία κολώνα,

Μόνο πέντε κτίρια όρθια

Μέχρι και τα εντόσθια τσιγαρίστηκαν των 245 χιλιάδων ατόμων.

 

Εδώ είναι Χιροσίμα, αυτή είναι η πρώτη ατομική βόμβα,

Δημοσιεύτηκε και η φωτογραφία

Των πύργων, του αμαξά που χτυπά με το καμουτσίκι τ’ άλογά του,

Στις πέτρες, στο χώμα, αντήχησε της ψυχής ο πόνος

Των 245 χιλιάδων ανθρώπων.

ΦΑΖΙΛ ΧΙΟΥΣΝΟΥ ΝΤΑΓΛΑΡΤΖΑ, Η ΓΕΥΣΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΗΣ. Ανθολόγιο ποιημάτων. Μετάφραση Αριστοτέλης Μητράρας, επιμέλεια- διορθώσεις Ιωσήφ Αρνές. Σχεδιασμός Έκδοσης & Εξωφύλλου Βακχικόν, Αθήνα, Ιούλιος 2020, σελ. 71.

ΕΛΑΧΙΣΤΑ

      Πρίν αναφέρουμε ορισμένες από τις χρήσιμες πληροφορίες  τις οποίες παραθέτει ο Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του ΕΚΠΑ, κύριος Αριστοτέλης Μητράρας, στην σύντομη εισαγωγή του ΦΑΖΙΛ ΧΙΟΥΣΝΟΥ ΝΤΑΓΛΑΡΤΖΑ. Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ, σελ.7-19, στην έκδοση του βιβλίου, να μνημονεύσουμε ότι φέτος συμπληρώνονται 78 χρόνια από την ρίψη της ατομικής βόμβας από τον αμερικανικό στρατό στις πόλεις της Ιαπωνίας Χιροσίμα 6 Αυγούστου και λίγες μέρες μετά στις 9 Αυγούστου 1945 στο Ναγκασάκι. Η ρήψη των δύο ατομικών πυρηνικών βομβών είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο και τον τραυματισμό χιλιάδων αθώων αμάχων και την ισοπέδωση των δύο πόλεων. Για πρώτη φορά στην πολεμική ιστορία της ανθρωπότητας χρησιμοποιήθηκαν πυρηνικά όπλα. Τέτοιας και τόσης μεγάλης ισχύος και καταστροφής. Ισοπεδώθηκε τόσο το άψυχο όσο και το έμψυχο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας του ανατέλλοντος ηλίου. Μολύνθηκε τραγικά το υπέδαφος και ο θαλάσσιος βυθός. Τα πολλαπλά αρνητικά, φοβερά αποτελέσματα αυτού του πυρηνικού ολέθρου και καταστροφής είναι εμφανή ακόμα και σήμερα στις ψυχές και τις μνήμες των χιλιάδων αθώων άμαχων που κατόρθωσαν να επιζήσουν. Ανθρώπων με χαραγμένες τις πληγές στο ίδιο τους το ακρωτηριασμένο σώμα. Μετά την  ρίψη των δύο πυρηνικών βομβών, η στρατοκρατική Ιαπωνία αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει με τις συμμαχικές-αμερικανικές και ευρωπαϊκές δυνάμεις που είχαν ταχθεί ενάντια στην παραφροσύνη της ναζιστικής Γερμανίας. Η αυτοκρατορική Ιαπωνία του Χιροχίτο είχε ταχθεί με το μέρος του άξονα κατά την διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, εισβάλλοντας στην Κίνα και την Μαντζουρία. Ο πόλεμος μετά την ρίψη των ατομικών βομβών είχε κριθεί αλλά το τίμημα σε έμψυχο και άψυχο υλικό ήταν δυσθεώρητο και αβάσταχτο στις ανθρώπινες μνήμες και συνειδήσεις, όχι μόνο των Ιαπώνων.

    Ο έλληνας κομμουνιστής ποιητής Γιάννης Ρίτσος, είναι από τους πρώτους ποιητές ο οποίος χρησιμοποίησε την ποιητική του γραφή για να μας μιλήσει για τα αγαθά της παγκόσμιας ειρήνης. Υπάρχουν ποιητικές του μονάδες οι οποίες αναφέρονται στα τραγικά αυτά γεγονότα εκείνης της αιματοβαμμένης ιστορικά περιόδου. Επίσης, ο ποιητής της Ρωμιοσύνης είναι αν δεν κάνω λάθος, από τους πρώτους έλληνες ποιητές ο οποίος μετέφρασε στα ελληνικά Τούρκους δημοκράτες ποιητές, όπως π.χ. τον Ναζίμ Χικμέτ βλέπε εκδόσεις «Κέδρος». 

Ο Τούρκος ποιητής Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα, (Fazil Husnu Daglarca 1914-2008), του οποίου ένα ανθολόγιο ποιημάτων μετέφρασε στα ελληνικά ο κ. Αριστοτέλης Μητράρας, γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη γιος αξιωματικού του τούρκικου στρατού σταδιοδρόμησε ως αξιωματικός του πεζικού. Μετά την αφυπηρέτησή του εργάστηκε στη γενική διεύθυνση ενημέρωσης και τουρισμού και ως επιθεωρητής στο υπουργείο εργασίας. Το 1959 όταν συνταξιοδοτήθηκε ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη τον εκδοτικό οίκο με το όνομα «Βιβλίο» (Kitap), ο οποίος τερμάτισε την λειτουργία του το 1970. Εξέδωσε επίσης μεταξύ των ετών 1960-1964 ένα μηνιαίο περιοδικό.  Εμφανίστηκε στα τούρκικα γράμματα τον Αύγουστο του 1935 με την πρώτη του ποιητική συλλογή «Ο κόσμος που σχεδιάστηκε στον αέρα», έως το 1992 που κυκλοφόρησε η τελευταία του συλλογή η αξία του ποιητικού του λόγου αναγνωρίστηκε και βραβεύθηκε με πολλά βραβεία. Η ποιητική του παραγωγή υπήρξε ανοδική και σημαντική, φτάνει τις 60 ποιητικές συλλογές. Όπως μας πληροφορεί ο μεταφραστής Αριστοτέλης Μητράρας στην εισαγωγή του, ο Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα, θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της γείτονος χώρας. Αναφέρει στην σελίδα 15 μεταξύ άλλων: «Ο Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα θεωρείται από τους πιο παραγωγικούς ποιητές της τουρκικής λογοτεχνίας κατά τη δημοκρατική περίοδο. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είναι ότι αφιέρωσε  όλη τη ζωή του αποκλειστικά στην ποίηση. Αξίζει να προστεθεί  εδώ, ότι η πλούσια ποιητική παραγωγή του προέρχεται από την έμφυτη χαρισματική του ικανότητα να γράφει ποιήματα….». Ενώ, στην σελίδα 17, μας λέει ο μεταφραστής: «Ο Νταγλάρτζα ξεκίνησε να γράφει ποιήματα με βάση την ενόραση, όπως προαναφέρθηκε, αλλά στην πορεία πέρασε στη φάση της λογικής αντίληψης του κόσμου και ιδιαίτερα στην ευαισθησία του που αφορά την υπαρξιακή περιπέτεια του ανθρώπου με το διάστημα, τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση και με το βασίλειο των ζώων, τη θέση του μέσα στην κοινωνία και το γύρω του περιβάλλον».

Το ανθολόγιο αυτό του τούρκου ποιητή των εκδόσεων «Βακχικόν» έχει 161 σελίδες. Περιέχει την εισαγωγή και πάνω από 120 ποιητικές μονάδες που φέρουν κεφαλαιογράμματο τίτλο ή τίτλο με λατινικούς αριθμούς. Οι ποιητικές μονάδες είναι σύντομες έως ολιγόστιχες χωρίς σημειώσεις εκτός από μία. Επίσης, δεν αναφέρεται από πιά ποιητική συλλογή έχουν μεταφραστεί και ερανιστεί τα ποιήματα. Μετά το ποίημα «ΕΔΩ ΕΙΝΑΙ ΧΙΡΟΣΙΜΑ» ακολουθεί το ποίημα «ΜΕ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ», που μάλλον, θα μπορούσαμε να το εντάξουμε στο ευρύτερο θεματικό πλαίσιο των ποιημάτων τα οποία αναφέρονται στα τραγικά εκείνα πολεμικά γεγονότα.

Αν δεν κάνω λάθος, είναι η πρώτη φορά που μεταφράζεται ο Φαζίλ Χιουσνού Νταγλάρτζα στα ελληνικά. Και μία ιστορικής φύσεως ερώτηση. Μήπως γνωρίζει κανείς να μας απαντήσει αν δικάστηκε κανείς-από αυτούς πού πήραν την απόφαση για την χρήση και την ρίψη της πυρηνικής βόμβας, για αυτό το έγκλημα πολέμου;

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς, Κυριακή 6 Αυγούστου 2023

Σήμερα, που η γλυκυτάτη και φιλεύσπλαχνος πατρίδα μας έγινε μία ακόμα πολιτεία της αστερόεσσας.