Ιάκωβος Γ. Βαγιάκης Ένας πειραιώτης συλλέκτης και συγγραφέας

Ιάκωβος Γ. Βαγιάκης

(Πειραιάς 8/8/1928- Πειραιάς 25/7/2018)

     Ένα ακόμα τιμημένο παιδί της πόλης έφυγε, πλήρης ημερών, ο Ιάκωβος Γ. Βαγιάκης. Πειραιάς 8 Αυγούστου 1928 Πειραιάς 25 Ιουλίου 2018. Τον αντιστασιακό και μαχητή την περίοδο της Γερμανικής κατοχής, μαθηματικό, φιλοτελιστή, συλλέκτη ιστορικών αντικειμένων και ενθυμημάτων που αφορούν το πρώτο λιμάνι της χώρας, συγγραφέα, τον γνώρισα από κοντά στα τέλη του 2006 στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου μου για τον Πειραιά. Μιλήσαμε για λίγο και ανταλλάξαμε τηλέφωνα για να τα πούμε από κοντά όπως συνηθίζουν οι Πειραιώτες. Ένα τηλέφωνο μετά από αρκετά μεγάλο διάστημα, μου θύμισε την παρουσία του. Είχα αγοράσει το βιβλίο του «Αναζητώντας το χθες του Πειραιώς» εκδόσεις Συλλογές 2005 και είχα θαυμάσει το υλικό που είχε συλλέξει και διατηρούσε στην οικία του. Γνώριζα επίσης τα περιοδικά που είχε κυκλοφορήσει η Ελληνογαλλική Σχολή Πειραιά, «Ο Άγιος Παύλος»-“San Paul” τα οποία βασίζονταν στο υλικό που ο Ιάκωβος Γ. Βαγιάκης είχε στην διάθεσή του και παραχώρησε στην Σχολή. Τον επισκέφτηκα δύο ή τρείς φορές στο σπίτι που διέμενε, μου έδειξε και συζητήσαμε για το αρχείο που είχε στην διάρκεια των χρόνων συλλέξει. Για να είμαι ειλικρινής, του εξέφρασα ευθαρσώς την άποψή μου ότι, ούτε ειδικός είμαι ούτε και ενδιαφέρομαι για συλλογές. Σέβομαι και θαυμάζω τους συλλέκτες και τα οικονομικά έξοδα που διαθέτουν για να συγκεντρώσουν το μεγάλο ή μικρό, διάσπαρτο υλικό αλλά, είναι κάτι που βρίσκεται πέρα και έξω από τα ενδιαφέροντά μου. Με ενδιαφέρουν οι αναμνήσεις και οι προσωπικές θύμησες των ανθρώπων-στην προκειμένη περίπτωση των Πειραιωτών-και οι γραπτές και συγγραφικές τους καταθέσεις, που αποτελούν αυθεντικές άμεσες ή έμμεσες μαρτυρίες. Στοιχεία και πληροφορίες στα οποία μπορεί κανείς να στηριχθεί και να φωτίσει την πρόσφατη ιστορία της χώρας ή της πόλης του. Ασφαλώς, μέσα σε αυτό το πολυποίκιλο και πολύστικτο υλικό, εντάσσονται και οι εκατοντάδες ασπρόμαυρες ή έγχρωμες φωτογραφίες που αποτυπώνουν την διαδρομή της πόλης και της ζωής των κατοίκων στο πέρασμα του χρόνου. Και αυτήν την χρήσιμη και πειραιολατρική εμμονή θαύμαζα στον Βαγιάκη. Ήταν ένα γνήσιο πειραιωτάκη ας μου επιτραπεί η έκφραση-παρά την μεγάλη διαφορά ηλικίας που μας χώριζε-το οποίο ενδιαφέρονταν για τα τεκταινόμενα της πόλης. Ο ίδιος συμμετείχε στις διάφορες πνευματικές και άλλες κοινωνικές εκδηλώσεις, συγκέντρωνε στοιχεία του πρόσφατου σχετικά παρελθόντος της και το κυριότερο, ήταν υπερήφανος για την αντιστασιακή και μαχητική του δράση κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο σαν Έλληνας και Πειραιώτης. Κάτω από αυτήν την θεώρηση του βίου του προσπάθησα να εκμαιεύσω από εκείνον προσωπικές αναμνήσεις από την περίοδο της Κατοχής και στοιχεία που αφορούν την πόλη μας. Ο ίδιος μου έδειξε ότι εκτιμούσε την συγγραφική και κοινωνική μου δραστηριότητα και το θάρρος της γνώμης μου, μου του είπε άλλωστε και μεταγενέστερα όταν συναντιόμασταν στην εφημερίδα «Κοινωνική» που ετοίμαζα το «Λεύκωμα» για τον Πειραιά και είχαμε ενδιαφέρουσες συζητήσεις για την σύγχρονη πορεία της πόλης. Για την ακρίβεια, εγώ ρωτούσα και εκείνος μου απαντούσε. Τον «τσίγκληζα» ορισμένες φορές επίτηδες για να τον ερεθίσω και να τον κάνω να μου εξομολογηθεί πράγματα που ήθελα. Όταν καταλάβαινε το «παιχνιδάκι» αυτό των ερωτήσεων γελούσε και με πείραζε και εκείνος-με δοκίμαζε-να δει τι γνώριζα. Ωραίος πειραιώτης. Δυστυχώς, παρότι μου είχε διηγηθεί αρκετά πράγματα για την περίοδο της Κατοχής και της Αντίστασης, για κτήρια στην πλατεία Κοραή και σε άλλα σημεία και περιοχές του Πειραιά την σκοτεινή εκείνη περίοδο, για τα αντιστασιακά του ανδραγαθήματα, για απάνθρωπες συμπεριφορές των Γερμανών κατακτητών απέναντι στους Πειραιώτες, για ονόματα άγνωστα σε μένα, που τότε συνεργάστηκαν με τους κατακτητές όπως θυμόταν και έζησε σαν παιδί-έφηβος, παρότι σπούδασε τα κατοπινά μετά την απελευθέρωση χρόνια στο Πανεπιστήμιο μαθηματικά, και δίδαξε σε διάφορες σχολές σαν μαθηματικός, δεν θυμόταν πολλά πράγματα να μου αφηγηθεί για τις Τεχνικές Σχολές του Πειραιά που τον ρωτούσα. Ακόμα και σε αυτές που δίδαξε δεν είχε συγκρατήσει στοιχεία για αυτές, πέρα από τις γενικές πληροφορίες που πάνω κάτω όλοι όσοι ασχολούνται με την ιστορία και τον πολιτισμό της πόλης γνωρίζουν. Ενδιαφέρον άτομο με άποψη για τα πράγματα του Πειραιά και τους ανθρώπους του. Έζησε μια εποχή που η πόλη έγραφε την νεότερη ιστορία της, διαμόρφωνε την φυσιογνωμία της, ολοκλήρωνε κατά κάποιον τρόπο το πρόσωπό της που είχε αρχίζει να ζωγραφίζεται από την ίδρυσή της σε Δήμο τον 19^ο αιώνα. Ο Ιάκωβος Γ. Βαγιάκης παρά το κάπως προχωρημένο της ηλικίας του θυμόταν, και αυτό ήταν πολύ σημαντικό. Ήταν οι ενθυμήσεις του αυτές που τον κρατούσαν ενεργό και δραστήριο καθώς και η άοκνη επιθυμία του να συλλέγει πράγματα που αφορούσαν την πόλη. Σπάνια χαρίσματα, η διάθεση και υπομονή που διέθετε τον κρατούσαν ακμαίο. Τον θυμάμαι με την μικρή βακτηρία του να με πειράζει ευγενικά λέγοντάς μου, ότι παρά την μεγάλη διαφορά ηλικίας που μας χωρίζει έχουμε κάτι κοινό. Τα προβλήματα με την μέση μας.

Στην μνήμη μου θα μείνει σαν ένας καλοκάγαθος πειραιώτης που δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για την πόλη του.

Ενταφιάστηκε στο κοιμητήριο της Ανάστασης.

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς 18 Αυγούστου 2018