Τα Εικαστικά αφιερώματα του περιοδικού Επτά Ημέρες της Καθημερινής

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ-ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ

Τα αφιερώματα στις ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

«που είχε στα μάτια ψηφιδωτό τον καημό της Ρωμιοσύνης»

                   Γιώργος Σεφέρης

     Καταγράφοντας σε προηγούμενο κείμενο τα οκτώ αφιερώματα του περιοδικού ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ της εφημερίδας Η Καθημερινή, παρατήρησα, ότι σε μικρό χρονικό διάστημα, περίπου μία ημέρα, μπήκαν αρκετές δεκάδες άτομα και είδαν την αποδελτίωση, μάλλον τους ήταν χρήσιμες οι πληροφορίες του περιοδικού που κατέγραψα. Στο παρόν σημείωμα, αντιγράφω τα Εικαστικά Θέματα και τους συγγραφείς όπως τους διαβάζουμε στα αφιερώματα αυτά. Ίσως σε μια άλλη ομάδα καλλιτεχνών να φανούν χρήσιμα. Αρχινώντας από το Θείο Πάθος μια και διανύουμε την Μεγάλη Εβδομάδα.

• Κυριακή 12/4/1998, ΤΟ ΘΕΙΟΝ ΠΑΘΟΣ στη μεταβυζαντινή ζωγραφική. Επιμέλεια αφιερώματος Κωστής Λιόντης

-Κωστής Λιόντης, Το Θείον Πάθος στη μεταβυζαντινή ζωγραφική

-Μαρία Βασιλάκη, Το Θείον Πάθος. Η εικονογραφία του Πάθους του Χριστού στις κρητικές εικόνες

-Ζωή Α.Μυλωνά, Τα Πάθη τα σεπτά… Απεικόνιση του Θείου Πάθους σε εικόνες της Ζακύνθου από τον 17^ο έως τον 19^ο αιώνα

-Νανώς Χατζηδάκη, Το Πάθος του Χριστού. Η εικόνα του «Πάθους», ένας μεγάλος σταθμός στην εξέλιξη της τέχνης του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου

-Χρύσανθος Α. Χρήστου, Το Θείον στον Γκρέκο. Το υπερβατικό και το ανθρώπινο  στοιχείο στο έργο του ιδιοφυούς ζωγράφου

-Μανόλης Χατζηδάκης, Τα κατά Θεοφάνη Πάθη. Η ιστόρησή τους από τον Κρητικό ζωγράφο στη Μ. Σταυρονικήτα Αγίου Όρους τον 16^ο αιώνα

-Ιωάννης Σίσιου, Τοιχογραφίες της Καστοριάς. Το Θείον Πάθος στη διεθνή τέχνη της πόλης στα τέλη του 15^ου αιώνα.

-Μυρτάλη Αχειμάστου-Ποταμιάνου, Τοιχογραφίες της Μ. Φιλανθρωπηνών. Οι παραστάσεις του κύκλου των Παθών, κυριαρχούν στο διάκοσμο του ναού.

-Αγγελική Σταυροπούλου, Το εργαστήριο των Κωνταρήδων. Σκηνές του Θείου Πάθους σε τοιχογραφίες του 16^ου αιώνα στην Ήπειρο

-Δημήτρης Κωνστάντιος, «Ίδε ο Άνθρωπος». Τα Πάθη του Χριστού στη ζωγραφική των Καπεσοβιτών αγιογράφων του 18^ου αιώνα.

-Γιώργος Γαλάβαρης, Μανόλης Χατζηδάκης. Το πάθος για τη μουσική της βυζαντινής τέχνης

• Κυριακή 15/6/1997, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ. Επιμέλεια αφιερώματος Κωστής Λιόντης

-Κωστής Λιόντης, Τα εικαστικά της Θεσσαλονίκης. Από την έκθεση Παπαλουκά στη λειτουργία της Σχολής Καλών Τεχνών

-Μιλτιάδη Παπανικολάου, Εικαστική κίνηση στην πόλη. Πρώτες εκθέσεις στην ελεύθερη Θεσσαλονίκη, οι αίθουσες Τέχνης μεταπολεμικά, Πινακοθήκες και συλλογές

-Μιλτιάδη Παπανικολάου, Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

-Αγγελική Σαχίνη, Η εικαστική κριτική. Ο εικαστικός λόγος  στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο από την απελευθέρωση της πόλης έως σήμερα

-Μιλτιάδης Παπανικολάου, Οι πρώτες φυσιογνωμίες. Οι ζωγράφοι Πολύκλειτος Ρέγκος και Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης και η γενιά τους.

-Βαγγέλης Δημητρέας, Η Σχολή Καλών Τεχνών. Ίδρυση και διδακτικό προσωπικό, απολογισμός λειτουργίας και σοβαρά προβλήματα της Σχολής

-Χρύσανθος Α. Χρήστου, Η γενιά του μεσοπολέμου. Χαρακτηριστικό της είναι το ανεξάρτητο και προσωπικό στοιχείο

-Εμμανουήλ Μαυρομμάτης, Η νεότερη γενιά. Αναζητήσεις, επιλογές και χαρακτηριστικά των νεότερων καλλιτεχνών της πόλης

-Κάτια Κιλεσοπούλου, Χαράκτες, σκηνογράφοι, γραφίστες. Η καλλιτεχνική χαρακτική και οι τομές σκηνογραφίας και γραφικών τεχνών στην πόλη της Θεσσαλονίκης

-Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, Η γλυπτική στη Θεσσαλονίκη. Υπαίθρια γλυπτά και αναθέσεις, σημαντικές εκθέσεις και γλυπτές εγκατεστημένοι στην πόλη  

• Κυριακή 6/9/1998,  Παιδική ζωγραφική. Επιμέλεια αφιερώματος Πέγκυ Κουνενάκη

-Πέγκυ Κουνενάκη, Παιδικές ζωγραφικές. Η φαντασία αλλά και ο κόσμος του παιδιού σε εικόνες

-Τιτίκα Σάλλα-Δακουμετζίδη, Διδάσκεται η τέχνη; Η καλλιτεχνική εκπαίδευση αποτελεί για τα παιδιά δίαυλο επικοινωνίας και μέσον μάθησης και γνώσης

-Ίριδα Κρητικού, Παιδική ευρηματικότητα. Στις δημιουργίες των παιδιών ανιχνεύεται η αρμονία του αυθαίρετου και η ανακάλυψη του τρόμου

-Χαρίκλεια Μυταρά, Τέχνη και παιδί. Η εμπειρία είκοσι χρόνων στο δημιουργικό και πολύπλευρο Εργαστήρι Χαλκίδας

-Μιχάλη Μανουσάκη, Πανηγύρι χαράς. Πως τα παιδιά μαθαίνουν για την τέχνη της ζωγραφικής μέσα από το παιχνίδι

-Κλεοπάτρα Δίγκα, Δίκτυο Εικαστικών Εργαστηρίων. Το ΥΠΠΟ ίδρυσε 13 εργαστήρια σε αντίστοιχες πόλεις ενισχύοντας έτσι την πρωτογενή δημιουργία

-Ελένη-Φαίη Σταμάτη, Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης. Έθεσε ως κύριο στόχο τη συγκέντρωση, μελέτη και προβολή των έργων των παιδιών

-Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, Δημιουργία και παράδοση. Σε διαφορετικά θέματα τα παιδιά ενσωματώνουν τη γνώση τους γύρω από τους μύθους και την παράδοση

-Βεατρίκη Μπέγκερτ-Δημητριάδου, Ψυχολογία και Τέχνη. Με τη ζωγραφική το παιδί εκφράζει τα αισθήματά του απέναντι στο περιβάλλον που ζεί

-Ηλία Γιαννίρη, Πρωτοβουλίες στην Ικαρία. Τα παιδιά πλαισιώνουν τα εργαστήρια του νησιού που ουσιαστικά λειτουργούν τα τελευταία δύο χρόνια   

• Κυριακή 17/5/1998, Λαϊκή Εικονογραφία. Επιμέλεια αφιερώματος Κωστής Βατικιώτης-Κωστής Γιούργος

-Ο κόσμος και η εικόνα. Η μαζική εξάπλωση της εικονογραφίας

-Ευθυμία Παπασπύρου-Καραδημητρίου, Λαϊκή εικονογραφία-Γενική θεώρηση. Οι απαρχές, η προσφορά, η ακμή και η παρακμή της έντυπης λαϊκής εικόνας

-Δήμητρα Κουκίου-Μητροπούλου, Ο Μέγας Αλέξανδρος του Ρήγα. Προπομπός των εικόνων εθνικής σκοπιμότητος προς ενίσχυση του λαϊκού φρονήματος

-Ευθυμία Παπασπύρου-Καραδημητρίου, Λαϊκές εικόνες στα Βαλκάνια του 19^ου αιώνα. Η εικονογραφία και ο ρόλος της στη διάπλαση της ιστορικής συνείδησης του λαού

-Αναστασία Κούλη-Νατάσα Καστρίτη, Λαϊκές εικόνες και Ελληνική Ιστορία. Εικαστική περιήγηση στη Συλλογή του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου

-Δημήτρης Παυλόπουλος, Από την λιθογραφία στην εκτύπωση όφσετ. Ένα χρονικό των τεχνικών εκτύπωσης εικόνων στην Ελλάδα

-Δ.Π., Ένα λιθογραφείο που «τύπωσε» ιστορία…

-Κυριάκος Δ. Κάσης, Οι εικονογράφοι λαϊκών εντύπων. Κατηγοριοποίηση και συγκροτημένη μελέτη ενός μοναδικού πολιτισμικού φαινομένου

-Σπύρος Καραχρήστος, Για το Θέατρο και τον Κινηματογράφο. Αναφορά στο έργο του Π. Αραβαντινού, Στεφ. Αλμαλιώτη και Γ. Βακιρτζή

-Κ. Γ., Πρωτομάστορες της γιγαντοαφίσας

-Ειρήνη Οράτη, Διαφημιστική και τουριστική αφίσα. 1920-1960: στην τροχιά της αστικοποίησης και της εμποροβιομηχανικής ανάπτυξης

-Γιώργος Βακιρτζής, Οι συντεταγμένες της ελληνικής αφίσας. Σύντομη ιστορική, τεχνική και καλλιτεχνική αναδρομή

«Οι καλλιτέχνες είναι αποτέλεσμα της τσιγκουνιάς της φύσης»

                 M. Duchamp

• Κυριακή 26/9/1999, Ελληνοαμερικανοί καλλιτέχνες.. Επιμέλεια αφιερώματος Κωστής Λιόντης

-Κωστής Λιόντης, «Με το βλέμμα ανασηκωμένο ψηλά στις μνημειακές τοιχογραφίες που κοσμούν το θόλο του Καπιτωλίου…»

-Κατερίνα Κοσκινά, Ελληνοαμερικανοί καλλιτέχνες

-Μάνος Στεφανίδης, Κωνσταντίνος Μπρουμίδης

-Μάνος Στεφανίδης, Η πρώιμη γενιά του Μεσοπολέμου. Ελληνοαμερικανοί καλλιτέχνες που μεσουρανούν στην εικαστική σκηνή της Αμερικής

-Μπία Παπαδοπούλου, Βασίλης Μάρρος

-Νάντια Αργυροπούλου, Η όψιμη γενιά του Μεσοπολέμου

-Μάγδα Κουμπαρέλου, Γεράσιμος Στέρης

-Νάνος Βαλαωρίτης, Νικόλαος Κάλας

-Μπία Παπαδοπούλου, Στην πρωτοπορία της Νέας Υόρκης

-William R. Valerio, Σύγχρονες Οδύσσειες. Μια έκθεση-σταθμός

-Μάνος Στεφανίδης, Λουκάς Σαμαράς. Αποτελεί ίσως την πιο σημαντική καλλιτεχνική μορφή των ΗΠΑ σήμερα

“WIR SPIELEN, bi uns der Tod abholt. Παίζουμε ώσπου να μας αρπάξει ο θάνατος. Θα μπορούσε να είναι ένας –ρομαντικός- ορισμός της τέχνης……»

                                  Μάνος Στεφανίδης

•Κυριακή 29/4/2001, Οι Ελληνικοί Μύθοι στη Ζωγραφική. Επιμέλεια αφιερώματος Πέγκυ Κουνενάκη

-Πέγκυ Κουνενάκη, Οι αρχαίοι μύθοι, πηγή έμπνευσης

-Ιωάννης Πετρόπουλος, Ομηρικοί μύθοι στην αρχαία τέχνη

-Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, Αρχαία θέματα στην Αναγέννηση

-Αγγέλα Ταμβάκη, «… κάτι ευχάριστο και ωραίο…»

-Νίκη Λοϊζίδη, Συμβολιστές και Τζόρτζιο ντε Κίρικο

-Νίκη Λοϊζίδη, Ο πικασικός Μινώταυρος

-Μαριλένα Σ. Καιμάτη, Έλληνες Θεοί και ήρωες στη Δύση

-Γιάννης Γαλερίδης, Η μυθολογία στη νεοελληνική ζωγραφική

• Κυριακή 21/4/2002, Τέχνη και Ψυχιατρική. Επιμέλεια αφιερώματος Πέγκυ Κουνενάκη

-Πέγκυ Κουνενάκη, Τέχνη της ελπίδας

-Παύλος Βασιλειάδης, Τέχνη και ψύχωση

-Αλέκος Φασιανός, Οι χρησμοί του Λοξία Απόλλωνα

-Χάρης Καμπουρίδης, Χρώματα ψυχής

-Γιώργος Ν. Χριστοδούλου, Άγνοια και προκατάληψη

-Γιάννη Παράσχου, Τέχνη και αποκατάσταση

-Μάνος Στεφανίδης, Στέρηση και ανάταση στο έργο του Χαλεπά

-Δημήτρης Παυλόπουλος, Μεταξύ δημιουργίας και τρέλας

-Άρη Μαραγκόπουλου, Η παράνοια ως αρετή

-Πέγκυ Κουνενάκη, Η σιωπηλή μελαγχολία του Μητσάκη

-Γιώργος Χατζηδάκης, Το θέατρο ως μέσον ψυχοθεραπείας

-Η χρήση του αρχαίου δράματος. (Το παραπάνω αποσπάσματα προέρχονται από το βιβλίο της Μαρίας Σ. Φαφαλιού «Ιερά Οδός 343-Μαρτυρίες από το Δρομοκαϊτειο», εκδόσεις Κέδρος 1995)

-Δημήτρη Ι. Κατσουλα, Ο ευαίσθητος κόσμος της Μουσικής

-Αλεξία Μαργαρίτη-Τζωρτζάκη και Νατάσα Σμυρλή,  Χορός και ψυχοθεραπεία

• Κυριακή 18/5/2003, ΜΠΟΣΤ. Επιμέλεια αφιερώματος Κωστής Λιόντης

-Κωστής Λιόντης, «Ηρώδειο, 31 Ιουλίου 1995. Στο κοχύλι του θεάτρου ανακόπηκε απότομα ο κοχλασμός…»

-Μάνος Στεφανίδης, Ο εικονοποιός

-Θανάσης Μουτσόπουλος, Ο σκιτσογράφος

-Μάρη Θεοδοσοπούλου, Ο κειμενογράφος

-Θανάσης Παπαγεωργίου, Ο θεατρικός

-Ρένα Αγγουρίδου, «Λαϊκαί Εικόναι» Ομήρου 21

-Οι φίλοι. Γράφουν για τον Μποστ οι:

-Γιάννης Τσαρούχης, Ο νέος Σύρος,

- Ελένη Βλάχου, Μια καινούργια καριέρα,

- Λεωνίδας Κύρκος, Η προλεταριακή γροθιά,

-Χρήστος Παπουτσάκης, Υπέρ δικτατορίας

-Πάρις Τακόπουλος, Έπειτα από τον πρώτο Μποστ δεν θα υπάρξει άλλος

-Μαρία Καραβία, Πώς έφτασε η «είδηση» στο Ευρωκοινοβούλιο

-Γιάννης Κοντός, Ο υπέροχος κύριος Μποστ

-Κώστα Μποσταντζόγλου, Έργα και ημέρες Χρύσανθου Βοσταντζόγλου   

• Κυριακή 5/9/2004, Ο Πικάσο και η Ελλάδα. Επιμέλεια αφιερώματος Πέγκυ Κουνενάκη

-Πέγκυ Κουνενάκη, «Αν και δεν είχε έρθει ποτέ στην Ελλάδα, μεγάλο μέρος του έργου του είναι εμπνευσμένο…»

-Πολύνα Κοσμαδάκη, Πικάσο: μια ζωή γεμάτη πάθος και ζωγραφική

-Jean Clair, Ο Πικάσο και ο Κρόνος

-Patrice Triboux, Ο ταύρος-αγωνιστής

-Κυριάκος Κουτσομάλλης, «Νέο αίμα» σε παλιούς μύθους

-Νίκη Λοϊζίδη, Πικάσο-Μινώταυρος-Οιδίπους

-Χρήστος Μπουλώτης, Μυθολογώντας ελληνικά

-Alain Pasquier, Οι αρχαιότητες του Λούβρου

-Λίνα Τσικούτα, Επιρροές Ελλήνων καλλιτεχνών

•Κυριακή 6/2/2005, Τέχνη και Τεχνολογία. Επιμέλεια αφιερώματος Πέγκυ Κουνενάκη

-Γιάννης Μπόλης, Οι θαυμαστές «μηχανές» του Λεονάρντο

-Μαρία Τσαντσάνογλου, Όχι καλλιτέχνες, αλλά κατασκευαστές

-Μάνος Στεφανίδης, Από μηχανής εικόνες

-Λίνα Τσικούτα-Δεϊμεζή, Βίντεο: ένα νέο μέσο έκφρασης

-Αρετή Αδαμοπούλου, Έλληνες καλλιτέχνες και τεχνολογία

-Έλενα Χαμαλίδη, Οι υπολογιστές προκαλούν τους καλλιτέχνες

-Άννα Χατζηγιαννάκη, Οι ανατροπές της τεχνολογίας

-Έλενα Χαμαλίδη, Εικονική πραγματικότητα

     Αυτά είναι ορισμένα από τα αφιερώματα σε εικαστικούς καλλιτέχνες και εικαστικά θέματα του περιοδικού ΕΠΤΑ ΗΜΕΡΕΣ της εφημερίδας Η Καθημερινή. Νομίζω ότι τα πλούσια σε ύλη αυτά αφιερώματα, που υπογράφονται από σημαντικούς και καταξιωμένους ανθρώπους της τέχνης και των γραμμάτων της εποχής, μας φανερώνουν τα ενδιαφέροντα των ανθρώπων και της εποχής. Προσεγμένα κείμενα, κατατοπιστικά, άλλα ειδικά άλλα ευρύτερου εικαστικού ενδιαφέροντος όλα όμως μέσα στο πλαίσιο μιας ελληνικής εικαστικής έκφρασης και αναφοράς που προέρχονται από το ιστορικά πανάρχαιο δέντρο της ελληνικής παράδοσης. Ζητήματα και προβλήματα του χώρου των εικαστικών τεχνών και όχι μόνο, που οι επιμελητές των αφιερωμάτων και οι συνεργάτες τους αναδεικνύουν με σοβαρότητα, επιστημονική εγκυρότητα και λόγο κατανοητό στο ευρύ κοινό. Όπως βλέπουμε από την ως άνω αποδελτίωση των θεμάτων, τα κείμενα δεν περιορίζονται στον αμιγώς εικαστικό χώρο, αλλά άπτονται και του πεδίου της λογοτεχνίας, της μουσικής, του κινηματογράφου, της λαϊκής εικονογραφίας, των αρχαίων ελληνικών μύθων, της βυζαντινής ζωγραφικής, το θέατρο, τον χορό κλπ. Τα αφιερώματα αυτά είναι νομίζω χρήσιμα ακόμα και σήμερα όχι μόνο στους ενδιαφερόμενους περί των εικαστικών θεμάτων, τους σπουδαστές της Σχολής Καλών Τεχνών αλλά και σε κάθε έλληνα που αγαπά την Τέχνη. Είναι ενδιαφέρον ακόμα ότι, στα θεματικά αυτά αφιερώματα περιλαμβάνονται και έλληνες εικαστικοί καλλιτέχνες της Αμερικής που διέπρεψαν και άφησαν το καλλιτεχνικό τους αποτύπωμα στην μεγάλη αυτή φίλη ήπειρο. Οι συνεργάτες των κειμένων προέρχονται κυρίως από την ελληνική  επικράτεια αλλά και το εξωτερικό. Η θεματική ποικιλία μας βοηθά να έχουμε ένα πανόραμα της ελληνικής εικαστικής δημιουργίας μέχρι των ημερών μας.

Θα άξιζε, εκτός από τα θεματικά αφιερώματα  που εκδόθηκαν αυτόνομα κάποτε, η εφημερίδα να τα επανακυκλοφορήσει, ίσως συμπληρωμένα ίσως όχι. Θα είναι μια πολιτιστική προσφορά στον τόπο.

Κάποτε ο έντυπος τύπος στην χώρα μας, πρόσφερε πολιτιστικά προϊόντα, πριν αρχίσουν να μοιράζουν όσπρια, ζυμαρικά, μικρά μπουκαλάκια με λάδι, τζετζερικά, πιρούνια, μαξιλαροθήκες, προσόψια, κάλτσες, σεντόνια, καλλυντικά, κουπόνια και διάφορα άλλα δημοσιογραφικά τιμαλφή. 

Γιώργος Χ. Μπαλούρδος

Πειραιάς 2 Απριλίου 2018